Over Don't Speak van No Doubt werd nog lang nagepraat

Sommige lyrics worden in een paar minuten geschreven, in een flits van inspiratie. Sommige albums worden opgenomen in een flow van een paar dagen. Voor No Doubts Don’t Speak van het album Tragic Kingdom was van beide geen sprake. Het proces wordt gedomineerd door een sluimerend conflict met oplaaiende gevechten over een periode van maar liefst tweeënhalf jaar.

Roemloze aftocht Eric Stefani

Een strijd met een happy end, zou je kunnen zeggen. Wel één die Eric Stefani, de broer van Gwen, nog voor de grote doorbraak zijn plek in de band kost. Eric is daarvoor de drijvende kracht achter al het vroege werk van No Doubt. Hij schrijft de liedjes en wordt door Gwen gezien als het creatieve brein. Dat het label bij de productie van het tweede album een nieuwe producer invliegt, is voor de band dan ook moeilijk te verteren.

De single Trapped in a Box is de eerste en enige video waar Eric Stefani aan meewerkt. Het opgewekte ska-geluid doet het goed in Californië, maar blijkt te mager voor het grote werk in de Verenigde Staten.

Matthew Wilder moet klus van zijn leven klaren

Interscope en Trauma Records stelt Matthew Wilder aan als de nieuwe producer van No Doubt. Wilder lijkt na zijn megahit Break My Stride begin jaren tachtig al meteen over zijn solo-hoogtepunt heen en houdt zich bezig met het schrijven en produceren van liedjes voor andere acts. Na tien jaar krijgt hij van Interscope A&R-chef Tony Ferguson de opdracht om samen te werken met No Doubt, die het label op dat moment vooral geld heeft gekost in plaats van opgeleverd. Wilder wordt door Stefani en consorten niet met open armen ontvangen. De eerste demo's belanden binnen no-time in de prullenbak. Het label heeft er echter geen vertrouwen meer in dat de band het op eigen kracht kan.

Conflict

Jaren later halen de bandleden herinneringen op in muziektijdschrift Rolling Stone: "Het voelde als een totale invasie in onze dynamiek. Die gekke man met die strakke krullen en strakke leren broeken." Ook als Matthew Wilder in die tijd praat over het album, hoor je de fundamenten van het conflict terug: "Het was verschrikkelijk. Constant herdefiniëren en redigeren. De band was alleen maar bezig met hun publiek en hun geloofwaardigheid. Wat Tony Ferguson en ik probeerden, was laten zien dat er een wijdere wereld te ontdekken valt", aldus Wilder. Een haast stereotype conflict uit de muziekindustrie tussen jonge twintigers die het ‘real’ willen houden en de commerciële belangen die rondom hen spelen.

Van Don't Speak naar 'we moeten praten'

Alle partijen staan onder hoge druk: Wilder moet succes boeken met zijn eerste grote klus als producer en No Doubt zal zich eindelijk moeten bewijzen als band. Die stress eist na afloop zijn tol. Gwen Stefani besluit kort na de release van het album in relatietherapie te gaan met haar broer Eric. De zangeres voelt een enorm schuldgevoel tegenover haar broer, omdat de band doorging zonder hem. Eric belandt op zijn beurt in een soort van depressie. Terugblikkend ontkent Eric dat het afgeven van de creatieve controle aan Wilder daarvoor de reden was: “Ik voelde me als de vader van een kind en het was tijd om dat kind los te laten. (…) Alle muzikale inspiratie was al uit me gezogen.”

Eric begint na zijn vertrek aan een lange carrière als animator (The Simpsons en The Ren & Stimpy Show), illustrator en publiceert ook een aantal kinderboeken. Een deel van zijn werk heeft hij op Pinterest gepubliceerd.

Gwen & Tony

Maar er speelt tijdens het maken van de nieuwe plaat nog meer binnen de band. Gwen en Tony (de bassist) zijn zeven jaar lang een stelletje, totdat Tony het niet langer ziet zitten en de relatie verbreekt. De gebeurtenis schijnt nieuw licht op een liefdesliedje waar Gwen en broer Eric lange tijd aan werkten. De track krijgt door het verbreken van de relatie ineens een andere lading en lijkt de ultieme single. De tekst wordt herschreven, en binnen de dynamiek van de getroebleerde relatie tussen de band en Wilder, wordt een nummer geproduceerd dat een balans vindt tussen verdriet om een verloren liefde en eigen kracht: Don't Speak is geboren.

Don't Speak in de NPO Radio 2 Top 2000

Don't Speak staat in 2020 op plek 1019 in de NPO Radio 2 Top 2000. Het is het enige nummer van No Doubt in de lijst der lijsten.