Suzanne bleef een fantasie voor Leonard Cohen

Wie de tekst kent van het Leonard Cohen-nummer Suzanne weet dat de Canadese songschrijver en beroepsmompelaar bijzonder diep onder de indruk was van de vrouw die dit nummer inspireerde. Hij beschrijft de titulaire Suzanne haast als een mythische figuur, zeker omdat Cohen in het tweede couplet ook refereert aan de beroemde bijbelvers uit Mattheüs, waarin Jezus over het water loopt. Nu is Cohen in zijn teksten vaker bewust ambivalent, zodat je niet zeker weet of ze religieus of juist seksueel van aard zijn, zoals ook het geval is met Hallelujah, maar van Suzanne weten we honderd procent zeker wat hij bedoelt met de songtekst.

De echte Suzanne

De Suzanne uit het verstilde lied van de charismatische chansonnier is namelijk geen fictief karakter, maar een vrouw die Leonard Cohen echt gekend heeft. Haar naam is Suzanne Verdal, later Suzanne Verdal McCallister. Zij heeft begin jaren 60 een relatie met de uit Quebec afkomstige kunstenaar Armand Vaillancourt, met wie Cohen bevriend is. Hoewel Cohen wel degelijk oog heeft voor de jonge brunette, houdt hij zich in eerste instantie afzijdig. Hij ziet immers dat zij en Vaillancourt dol op elkaar zijn. Toch ontstaat er, na enkele jaren pas, een goede vriendschap tussen Cohen en Verdal.

Begonnen als gedicht

Ondanks dat de relatie tussen de twee geheel platonisch blijft, kan Cohen het niet laten om toch zijn bewondering voor Verdal te uiten. Dat doet hij door middel van een gedicht, waarin Cohen zijn ontmoetingen met haar uit de zomer van 1965 beschrijft. De thee en sinaasappelen die in de tekst benoemd worden, staan dan inderdaad op tafel. Dat Jezus van Nazareth in het gedicht terechtgekomen is, komt door de spiritualiteit van Verdal, die in het bijzijn van Cohen bidt tot de Heer. De rivier die Cohen beschrijft, is de Sint-Laurens, de watergrens tussen de Amerikaanse staat New York en de Canadese provincie Ontario, die stroomt langs het huis van Verdal.

De doorbraak van Leonard Cohen

De rivier zou echter ook een metafoor kunnen zijn voor vergankelijkheid, want Cohen lijkt te beseffen dat die mooie momenten die hij deelt met Suzanne maar van korte duur zullen zijn. Verdal moet van een wederzijdse vriend horen dat Cohen een gedicht voor haar heeft geschreven. Ze is gecharmeerd door zijn pennenvrucht, maar ze slaat zijn eenmalige advance desondanks af. Cohen neemt het gedicht in 1967 in liedvorm op voor zijn debuutalbum Songs Of Leonard Cohen. Na zijn doorbraak met dit lied ontmoet Verdal de zanger nog tweemaal. Eerst in de jaren 70, na afloop van een concert, waarbij Cohen haar bedankt voor het lied. De tweede keer, zo’n vijftien jaar later, lijkt hij haar niet te herkennen.

Een blik is voor eeuwig

Suzanne Verdal vindt het spijtig dat de vriendschap met Leonard Cohen sinds zijn doorbraak, eind jaren 60, verwaterd is. Het enige wat rest aan hun hechte vriendschap en de diepgaande gesprekken op die schitterende zomeravonden is dat ene betoverende liedje dat haar naam draagt. Voor Cohen bleef het bij een intieme fantasie om met Verdal de lakens te delen, maar beiden erkennen later in hun leven dat hun relatie niet gebaseerd is op lust, maar op een diepgewortelde liefde voor elkaar. “Je kunt een blik uitwisselen met iemand en dat moment is voor eeuwig”, zegt Verdal er dertig jaar later over. “Dat is diepste aanraking die je je maar kan voorstellen — en dat is wat Leonard en ik met elkaar deelden.”

De andere Suzanne

Suzanne Verdal mag dan wel de naamgeefster zijn van een van Leonard Cohens bekendste liedjes, toch is zij niet de enige noch de belangrijkste Suzanne in het leven van de artiest. Dat is namelijk Suzanne Elrod, mogelijk de liefde van zijn leven, met wie hij twee kinderen krijgt. De relatie houdt echter geen stand, volgens Cohen omdat hij ‘te laf’ zou zijn geweest om haar ten huwelijk te vragen. Zij is een van de dames die verschijnt op de hoes van de elpee Death Of A Ladies’ Man. Leonard Cohen heeft ook nog kortstondige relaties gehad met onder anderen Janis Joplin, Joni Mitchell en zijn andere muze, Marianne Ihlen, die bezongen wordt in So Long, Marianne.