In Badlands laat Bruce Springsteen het escapisme varen

Halverwege de jaren 70 is het dan eindelijk gebeurd: Bruce Springsteen heeft zijn doorbraak te pakken. Gedragen door de golf die de woorden van producer en schrijver Jon Landau – ‘Ik heb de toekomst van rock & roll gezien, en zijn naam is Bruce Springsteen’ – in een recensie teweegbracht, is de Amerikaan na Born To Run uitgegroeid tot een van de meest veelbelovende stemmen in de muziekwereld.

Maar naast de faam die dat derde album oplevert, maakt Springsteen na Born To Run ook kennis met de keerzijde van het leven als rockster. In 1976 raakt hij in een rechtszaak verwikkeld tegen Mike Appel, zijn oorspronkelijke manager, die ervoor blijkt te zorgen dat de zanger maar ongeveer tien procent van zijn inkomen overhoudt. Appel reageert met zijn eigen rechtszaak tegen Springsteen, waarin hij hem onder andere verbiedt om met Jon Landau, co-producer van Born To Run, de studio in te gaan.

Terug in de studio

Het duurt uiteindelijk tot mei 1977 voordat Springsteen een schikking treft met Appel, en eindelijk weer de studio mag betreden. Dat gebeurt drie dagen later, op 1 juni 1977, maar de zanger is niet tevreden met de eerste sessies voor zijn vierde album. Dat is overigens exemplarisch voor Springsteens perfectionisme, want een van de nummers die de zanger in die sessie opneemt is Because the Night, dat later een enorme hit zou worden voor Patti Smith.

Ontevreden met de poppy sound van deze eerste opnames, gaat Springsteen terug naar de tekentafel. “De band klonk erg goed”, zegt de zanger in 2002 in Rolling Stone. “We namen in een avond een stuk of tien á twaalf nummers op, en ik besefte dat die nummers niet goed waren. Het was zeer teleurstellend. Ze waren leeg.” De nummers die hij uiteindelijk schrijft voor zijn vierde album, oeuvre-hoogtepunt Darkness on the Edge of Town, behoren tot het meest grillige, gefrustreerde werk uit Springsteens carrière. Zelden klonk hij meer aangeslagen dan in Racing in the Street, bozer dan in Adam Raised a Cain, energieker dan in Candy's Room.

Poging twee

Eind juni 1977 is Springsteen druk bezig met zijn tweede poging om songs te schrijven voor zijn vierde album. Een van die nummers is Badlands, dat zal dienen als de openingstrack van Darkness on the Edge of Town. Opvallend is dat de zanger de titel als eerst in zijn hoofd heeft. “Ik zei: ‘Nu moet ik iets schrijven om dit echt te maken’”, vertelt Springsteen in 2010 aan schrijver Brian Hiatt.

Uiteindelijk tekent Springsteen in Badlands het verhaal op van aan hoofdpersoon die gedesillusioneerd is over zijn leven in het Amerikaanse Heartland – het grotendeels agrarische Midwesten van de VS. Maar in tegenstelling tot de personages op Born To Run, die constant op zoek waren naar een manier om te ontsnappen uit de dorpen waarin ze woonden, staat berusting centraal in Badlands. De meer volwassen Springsteen lijkt afscheid te hebben genomen van jeugdige ontsnappingsfantasieën, en zoekt in plaats daarvan naar manieren om het meeste te maken van een uitzichtloze situatie.

Omdat Badlands het gevoel van het Amerikaanse platteland moet uitstralen, kiest Springsteen er bijna voor om de karakteristieke saxofoonsolo – volgens de zanger is de saxofoon een instrument van de stad – van Clarence Clemons te schrappen. Uiteindelijk besluit hij toch om de partij erin te houden.

“Die solo was erg sterk”, vertelt Clemons in 2010. “Het gebruik van de saxofoon op dat album was erg beperkt, hij gebruikte het als gereedschap, een hamer om zijn woorden kracht bij te zetten. Je zou kunnen zeggen dat het niet genoeg sax was. Maar te veel sax is niet goed voor je, dan wordt je een sax-maniak!”

Stroomstoring als inspiratie

Tijdens de opnames blijft Springsteen de tekst van Badlands herschrijven. De inspiratie voor de uiteindelijke openingszinnen van de track worden de zanger uiteindelijk in de schoot geworpen.

Wanneer hij in de avond van 13 juli 1977 in New York aan het opnemen is, wordt de stad namelijk getroffen door een 25 uur durende stroomstoring. Nadat hij met zijn E Street Band de weg naar de uitgang gevonden heeft, bevindt Springsteen zich in een pikdonkere stad. Het incident vertaalt zich uiteindelijk naar de openingszin: “Lights out tonight, trouble in the Heartland.”

Muzikale inspiratiebronnen

Ook voor de muziek heeft Springsteen duidelijke inspiratie opgedaan voor zijn vierde album. “Darkness was beïnvloed door de punkexplosie die toen aan de gang was. Ik kocht alle platen, al die vroege punk”, vertelt de zanger tijdens zijn keynote speech op South by Southwest 2012. “Veel van die energie sijpelde door in Darkness. Die plaat is geschreven in 1977, al die muziek was er toen, en als je oren had kon je dat niet negeren. Ik had collega’s die dat wel deden. En die hadden het mis.”

Voor Badlands vindt Springsteen bovendien inspiratie bij een specifiek nummer: Don’t Let Me Be Misunderstood van The Animals. Tijdens diezelfde speech op South by Southwest laat hij horen hoe de intro’s van de twee nummers vrijwel identiek zijn: “Het is dezelfde riff. Luister goed, dit is hoe je succesvol diefstal pleegt.”

Hoewel Badlands het als single niet goed doet (in Amerika komt het nummer niet verder dan plek 42), is het nummer uitgegroeid tot een van de meest herkenbare tracks in Springsteens oeuvre. Tijdens optredens staat het nummer vrijwel altijd op de setlist: Springsteen speelt alleen Born to Run, Thunder Road en The Promised Land vaker live.

Badlands in de NPO Radio 2 Top 2000

Sinds 2009 is Badlands een vaste waarde in de NPO Radio 2 Top 2000. In 2020 staat het nummer op plek 702 in de lijst. De hoogste notering is in 2013, wanneer de track op 280 staat.