The sky is the limit: Massive Attack gaat tot het uiterste voor Unfinished Sympathy

In 1991 brengt de band Unfinished Sympathy uit, de tweede single van hun debuutalbum Blue Lines. Het is hét nummer wat de triphop band op de kaart zet: de single bereikt de dertiende plek in het Verenigd Koninkrijk. In Nederland wordt het zelfs een nummer-1 hit.

Wie scherp is, valt op dat op de singlehoes de naam ‘Massive’ staat, zonder ‘Attack’. Dit heeft alles te maken met de tijd waarin het nummer wordt uitgebracht. Tijdens de release van het nummer speelt de Golfoorlog. Aangezien de BBC de naam van de band op dat moment ongepast vindt en weigert hun muziek te draaien, moeten de muzikanten hun naam wel aanpassen. Voor een band die nog bekendheid moet winnen, is een radioban simpelweg geen optie. Dus wordt de single uitgebracht met slechts de helft van hun originele naam. Het debuutalbum, dat een paar maanden later komt, als de oorlog voorbij is, mag wél onder Massive Attack uitgebracht worden.

Sample festijn

Dat Massive Attack niet vies is van het mixen van genres en het spelen met verschillende elementen, laten ze met Unfinished Sympathy horen. Voor dit nummer heeft de band inspiratie opgedaan bij verschillende bestaande nummers. Zo is de beat gesampled van JJ Johnsons Parade Strut, lenen ze het kenmerkende hey, hey, hey van Planetary Citizen en is het belletje een imitatie op Bob James’ bel in Take Me To The Mardi Gras.

‘Sing up, girl!’

Massive Attack wordt niet alleen geholpen door samples, maar krijgt ook creatieve input van zangeres Shara Nelson. Zij leent haar stem voor maar liefst drie nummers op Blue Lines: Safe From Harm, Daydreaming én Unfinished Sympathy.

In een gesprek met Uncut vertelt Nelson over de opnamesessie waarin de track ontstaat. “Ik kon me niet goed concentreren, dus we kregen de opdracht om een pauze te nemen en een kopje thee te drinken. Ik dronk op dat moment geen thee, dus ik stond gewoon in de hoek en probeerde een idee samen te stellen dat al een tijdje in mijn hoofd rondspookte.” Dat was het moment waarop het idee tot leven kwam. “Ik begon tegen mezelf te mompelen, half de woorden zingend: “I know that I’ve imagined love before.” Dit wekte nieuwsgierigheid op bij de anderen in de kamer en leidde tot een creatieve samenwerking. “Mushroom hoorde wat ik aan het doen was en zei: ‘Wat is dat? Sing up, girl!’”, vervolgt ze. “Dus begon ik te zingen, Mushroom voegde er een paar beats aan toe, terwijl Jonny Dollar synthetische strijkers begon te spelen. En dat was het!”

Unfinished Sympathy is geen goedkoop nummer om te maken. Oorspronkelijk wordt de kenmerkende strijkerssectie van het lied gespeeld op synthesizers, maar de band verlangde naar een voller geluid, aldus bandlid Mushroom in Sounds. Producer Jonny Dollar kiest er daarom voor een volledig orkest in te schakelen, dat de partijen opneemt in het legendarische Abbey Road Studios. Met de bijbehorende kosten heeft de band echter geen rekening gehouden. Er zit dus niets anders op dan het verkopen van Mushrooms Mitsubishi Shogun…

Blokje om

Nelson speelt ook de hoofdrol in de videoclip van het nummer. 5 minuten lang volgen we haar door de straten van Los Angeles. In de video, die in één take is opgenomen, kijkt zij de camera in terwijl ze hartverscheurende teksten zingt: “Like a soul without a mind, in a body without a heart, I’m missing every part.” Om haar heen gaat de wereld zijn gang, maar dat lijkt haar niet te raken.

Het concept mag dan simpel lijken, in een gesprek met Uncut vertelt regisseur Baillie Walsh - met wie Massive Attack vaker de handen ineen heeft geslagen - dat het maken van de one-take video geen eenvoudige opgave was. "Het was eng. Ik had geen groot budget. Ik filmde alleen in de winter, op een plek waar het om 17:00 uur donker wordt. En om 13:00 uur had ik nog steeds niets gefilmd!"

De clip wordt later aandachtig geobserveerd door The Verve. In de clip van Bittersweet Symphony loopt zanger Richard Ashcroft op een gelijke manier, maar dan in de straten van Londen.

Favoriet bij velen

Door de jaren heen is Unfinished Sympathy uitgegroeid tot een echte publieksfavoriet. Zo plaatsen BBC Radio 1’s luisteraars Unfinished Sympathy in 1998 op de eerste plek in hun all-time favorietenlijst en ook MTV2 zet het nummer in 2002 bovenaan hun lijst van de beste liedjes ooit gemaakt. Niet alleen het publiek is geïnteresseerd in het lied, ook Tina Turner ziet er wat in. Zij brengt in 1996 een eigen versie van het nummer uit op haar album Wildest Dreams.

Unfinished Sympathy in de NPO Radio 2 Top 2000

Sinds 2009 staat Unfinished Sympathy onafgebroken in de NPO Radio 2 Top 2000. Benieuwd naar het stijgen en dalen van andere nummers in de lijst? Check dan onze statistieken!