Doe Maar Normaal behandelt protestliedjes over woningnood

"Het is een van de oudste kwesties in de protestliedgeschiedenis", aldus protestliedexpert Laurens Ham in Doe Maar Normaal, de podcast waarin protestliedjes centraal staan. Hij heeft het over woonprotesten. "Ik ben vaak geneigd om het beginmoment te leggen in 1966, omdat Boudewijn de Groot toen Welterusten, Meneer de President maakte. Maar juist woningnoodliedjes zijn veel ouder."

De vroegste voorbeelden van zulke liedjes vind je in een genre waar je het niet meteen zou verwachten, vertelt Ham: "De levensliedtraditie heeft al heel vroeg kwesties als werkloosheid en woningnood aangekaart. Je hebt bijvoorbeeld een lied als Werkloze Handen van Willy Derbie (uit 1934, red.), dat gaat over de economische crisis en hoe iemand daar het slachtoffer van wordt. En in de jaren 50 krijg je mensen als Willy Alberti en Johnny Jordaan."

In het bovenstaande nummer bezingt Jordaan zijn krot als ware het een paleis: "Er staat aan de deur: onbewoonbaar verklaard. Voor mij blijft het toch een paleis". Het was eigenlijk een soort glorificering van je eigen armoede, aldus Laurens Ham. "Het idee was: we hadden niets, maar we waren gelukkig. Ik denk dat dat glorificeren vanaf de jaren zestig steeds vaker wegblijft. Dan wordt het meer: hé, we hebben gewoon geen huizen, en dat is een probleem."

Niet meer terug kunnen

Zo'n afgekeurde woning in de Jordaan, die zul je nu niet snel meer vinden. Maar er is wel zangeres van nu, die enorm veel inspiratie uit dit soort levensliederen haalt: Sophie Straat. Zij bracht in 2019 een heel album uit over woningnood en gentrificatie. Waarom eigenlijk? "Dat was omdat ik daar op dat moment heel erg de dupe van was, heel verdrietig van werd en om me heen keek en dacht: ik kan letterlijk niet meer terug naar waar ik vandaan kwam."

Waar Sophie Straat met twee voeten in de levensliedtraditie staat, gooit Hang Youth het over een heel andere boeg. Maar protest brengt de postpunkband van voorman Abel van Gijlswijk zonder meer: "Nothing will change, als het systeem niet fokking wordt aangepast, weet je wel", vat hij zijn protestfilosofie kernachtig samen.

Als je hem laat doorpraten, wordt het protest er niet minder op: "Ik denk dat iemand zich fokking moet vastplakken aan de Van Gogh, en iemand moet in het theater dingen schreeuwen over... óver nadenken, en dat weer geil maken. Gewoon ideeën bedenken, geil maken, gewoon een soort van nadenken, weer."

Kraakbeweging

Maar we zijn nu wel heel abrupt overgestapt van de jaren 50 van de vorige eeuw naar 2022. In de jaren daartussen heeft zich nog heel veel afgespeeld. Wat te denken van de woonprotesten en de kraakbeweging in de jaren 80, en de bijbehorende muziek van Onkruid en Door Mekaar? Daarover hoor je veel meer in de nieuwste aflevering van Doe Maar Normaal. Reis mee naar studio 'Jokes Koeienverhuurbedrijf', waar de meligheid nooit ver weg was: de muziek werd er gemixed op een mengpaneermeel.

NPO Luister

Wil jij ook eens een paar goede podcasts uitproberen? Het hele aanbod van de publieke omroep vind je in NPO Luister. Daar vind je een handig overzicht van populaire series en series die je zelf kunt kiezen aan de hand van slimme categorieën. Download de app voor je Iphone of Android telefoon.