'Kunstdieven zoeken een Dr. No, maar die bestaat helemaal niet'

Met een totale waarden van zeventien miljoen euro gaat de kunstroof uit de Kunsthal in Rotterdam de boeken in als een van de grootste uit de recente Nederlandse geschiedenis. De daders, die inmiddels hun gevangenisstraf hebben uitgezeten, bleken vooraf geen duidelijk uitgedacht plan te hebben. Vanuit Roemenië reden ze naar Nederland, om vervolgens het woord 'museum' in te vullen op de navigatie. Dat bracht ze naar de poorten van het Natuurhistorisch Museum in Rotterdam, om daar te concluderen dat de een opgezette mammoet niet in de auto zou passen.

Het Dr. No-effect

Na deze teleurstelling werd hun aandacht getrokken door Kunsthal, waar op dat moment de Avant-gardes tentoonstelling is, samengesteld uit de collectie van de Triton Foundation. "Ze hadden de schilderijen uitgekozen op de afmetingen, waaronder een Gaugain, Monet en een Picasso", zegt Jorien van Nes. Een Van Gogh lieten ze hangen, want dat paste simpelweg niet in de tas.

Bij terugkomst in Roemenië realiseerden de dieven zich pas hoe groot de roof was en dat waardevolle schilderijen iets minder waard blijken te zijn op de zwarte markt. "Dit soort jongens zien op tv Dr. No en denken dat rijke maffiabazen 's avonds met een sigaar op de bank naar zo'n schilderij willen kijken. Maar, Dr. No bestaat niet", legt Arthur Brand uit.

Verbrand

Inmiddels zijn de Nederlandse en Roemeense politie op de hoogte van de mogelijke daders. Als ze zijn opgepakt, zijn de schilderijen nog niet terug. De moeder van een van de hoofdverdachten wil haar zoon beschermen. Ze besluit de schilderijen te begraven, maar bedenkt zich enkele dagen later toch.

De schilderijen worden weer opgegraven en moeders bekent tegenover de politie de meesterwerken in de kachel gegooid te hebben. Arthur twijfelt aan de verklaring. "Het verhaal gaat dat ze voor die tijd al enkele schilderijen verkocht hebben. Ook schijnen er meer spijkertjes gevonden te zijn dan dat er in die schilderijen zaten. Kunstdieven zeggen altijd dat ze het verbrand hebben, omdat ze hun kopers niet willen verraden."

Om het bizarre verhaal te reconstrueren sprak Jorien van Nes voor haar documentaire Nederlandse en Roemeense rechercheurs, justitie en kunstexperts, en op basis van politierapporten zie je het verhaal van de Roemeense kunstdieven.