Innuendo van Queen: het grootse afscheid van Freddie Mercury

“Ik wil niet dat mensen mijn muziek kopen uit medelijden”, zei Freddie Mercury ooit tegen de andere leden van Queen. De legendarische zanger krijgt in 1987 de diagnose aids, maar besluit om dat nieuws zo lang mogelijk verborgen te houden voor het grote publiek.

De geruchten over Mercury’s gezondheid worden echter steeds hardnekkiger, zeker wanneer Queen na hun laatste show in augustus 1986 geen nieuwe optredens aankondigt. Dat gebeurt ook niet na de release van het album The Miracle in 1989. In een interview ten tijde van de release laat de zanger weten te willen breken met de vaste routine van het uitbrengen van een plaat, gevolgd door een tournee, gevolgd door weer een plaat.

BRIT Awards

Hoewel Mercury dus niet meer met Queen op zou treden, verschijnt hij nog één laatste keer in het openbaar. In 1990 mag Queen een BRIT Award in ontvangst mocht nemen voor hun ‘Outstanding contribution to British music’. Een sterk vermagerde Mercury, gekleed in een sober grijs pak, staat met de andere leden van de band op het podium terwijl Brian May het woord voert. De zanger spreekt slechts drie woorden aan het eind van de uitreiking: “Thank you… goodnight.”

En hoewel dat de laatste keer is dat fans Mercury op een podium zien, werkt hij achter de schermen aan een groots muzikaal afscheid. Een plaat waar het naderende einde van zijn leven weliswaar in een aantal songs naar binnen sijpelt, maar ook een plaat waarop de zanger nog één keer zou bewijzen een van de grootste frontmannen aller tijden te zijn.

Innuendo

“Hoe zieker hij werd, hoe meer hij de behoefte had om nummers op te nemen”, vertelt Roger Taylor in een documentaire over Innuendo, het laatste Queen-album dat tijdens het leven van Freddie Mercury verschijnt. “Om zichzelf iets te doen te geven, een reden om op te staan. Als hij ertoe in staat was, kwam hij naar de studio. Dus het was eigenlijk een periode waarin we behoorlijk intens werkten.”

Ook Brian May herinnert zich hoe gedreven Mercury is tijdens die laatste maanden, vertelt hij in de documentaire. “Freddie zei: ‘Ik wil blijven werken, business as usual, totdat ik erbij neerval. Dat is wat ik wil. En ik wil je steun, en we gaan hier geen discussies over voeren.'”

Het leidt tot een terugkeer naar een klassiek, gitaargedreven Queen-geluid op Innuendo. Zo is de titeltrack een epos dat, in de stijl van Bohemian Rhapsody, uit tal van onderdelen bestaat. De track meandert tussen harde rock, flamenco-gitaren en de onvergetelijke brug waarop Mercury “You can be anything you want to be” zingt. Wie niet beter weet, zou denken dat de zanger blakend van gezondheid zijn indrukwekkende uithalen opneemt.

Stevige rock

Die openingstrack is exemplarisch voor het geluid dat een groot deel van Innuendo domineert. Waar Queen in de jaren 80 veel disco-invloeden in de muziek laat doorklinken, roept dit album herinneringen op aan de vroege periode van de band, waarin de groep stevigere rockmuziek maakt.

Ook op Headlong (oorspronkelijk door May geschreven voor een solo-album) is een ongekend krachtige Mercury te horen. En ook I Can’t Live With You is uptempo, rockende track die zo op een vroege Queen-plaat had kunnen staan.

Emotionele momenten

Toch klinkt Innuendo niet overal als business as usual voor Queen. Het naderende afscheid van Mercury klinkt door op een aantal emotionele tracks, zoals het door Roger Taylor geschreven These Are The Days Of Our Lives. De tekst gaat zowel over de herinneringen aan de tijd dat de drummer Mercury leerde kennen in de late jaren 60 als over het waarderen van het hier en nu.

“Ik zat thuis, ik wist dat Freddie ziek was, en ik denk dat dit nummer uit die melancholische bui voortkwam”, vertelt Taylor in 2011 over These Are The Days Of Our Lives. “Ik denk dat ik de situatie een optimistische draai wilde geven – dat gebeurde er toen, maar dit is de tijd van ons leven. Vandaag is belangrijker dan gisteren.”

Het nummer wordt uitgebracht als single en voorzien van de laatste videoclip met Mercury. De in zwart-wit geschoten video eindigt met de zanger die “I still love you” fluistert.

The Show Must Go On

Maar als er één moment op Innuendo is dat Freddie Mercury typeert, dan is dat de afsluitende track: The Show Must Go On. Het nummer beschrijft een artiest die ondanks alle tegenslagen in het leven keer op keer het podium opstapt en voor een show zorgt.

“Ik heb altijd het gevoel gehad dat het een belangrijk nummer was”, vertelt Brian May in 1994 over The Show Must Go On. “Want het ging over iets waar we moeilijk over konden praten. Maar in de wereld van de muziek kon het wel.”

Uit het nummer spreekt hoop, ondanks de hopeloze situatie waarin Mercury tijdens de opnames verkeert. May vraagt zich tijdens de opnames af of de zanglijn wel haalbaar is voor de zanger: “Ik zei: ‘Fred, ik weet niet of het gaat lukken om dit te zingen.’ En hij zei: ‘I’ll fucking do it, darling’, sloeg wat wodka achterover, ging de studio in en zong het op fantastische wijze.”

Creatieve opleving

Innuendo verschijnt uiteindelijk op 4 februari 1991. Het opnemen van het album zorgt voor een creatieve impuls bij Mercury, die het als zijn missie ziet om voor zijn dood nog zoveel mogelijk nummers achter te laten. Hij blijft terugkeren naar de studio, en werkt aan songs als You Don’t Fool Me en A Winter’s Tale. De laatste zangpartij die hij opneemt is die voor Mother Love. Deze nummers komen uiteindelijk terecht op het postume album Made in Heaven.

“Freddie zei op dat moment: ‘Schrijf nummers voor me, ik weet dat ik niet lang meer heb’”, herinnert May zich over die tijd. “Schrijf teksten voor me, blijf me dingen geven, dan blijf ik zingen. En dan mogen jullie later bepalen wat je ermee doet.”

Ondanks het feit dat de bandleden weten dat ze bezig zijn met de laatste sessies met Mercury, kijkt May met positieve gevoelens terug op die laatste dagen in de studio. “Gek genoeg kwamen we zo dicht bij elkaar als band, dat die sessies vol vreugde zaten”, vertelt May. “Er hing een donkere wolk boven, maar die wolk hing buiten de studio, niet erbinnen. Ik bewaar hele fijne herinneringen aan die tijd.”

De laatste dagen

In november 1991 besluit Mercury dat het genoeg is geweest. Wanneer de zanger niet goed meer kan lopen en zijn zicht begint te verliezen, kiest hij ervoor om te stoppen met het nemen van zijn medicijnen. Op 23 november bevestigt Mercury voor het eerst, via een persbericht, aan de wereld dat hij lijdt aan aids.

“Als gevolg van de enorme speculaties in de pers gedurende de laatste twee weken, wil ik bevestigen: ik ben hiv-positief en heb aids”, schrijft Mercury. “Ik vond het juist om deze informatie tot nu toe privé te houden om de privacy van mijn naasten te beschermen. Nu is het moment echter aangebroken voor mijn vrienden en fans over heel de wereld om de waarheid te weten. Ik hoop dat iedereen samen met mij en mijn doktoren de strijd aangaat tegen deze vreselijke ziekte.”

Een dag later, op 24 november 1991, overlijdt Freddie Mercury op 45-jarige leeftijd. Hij sterft niet alleen als de frontman van een van de grootste bands aller tijden, maar ook als iemand die door alle mogelijke barrières brak, en wiens aanwezigheid ruim dertig jaar later nog onverminderd sterk wordt gevoeld én gemist.

Queen in de NPO Radio 2 Top 2000

In 2021 is Freddie Mercury met Queen hofleverancier van de NPO Radio 2 Top 2000. Drie nummers van Innuendo komen in de lijst terecht: de titeltrack (42), The Show Must Go On (105) en These Are The Days Of Our Lives (355).