De Dijk: al veertig jaar de hart en soul van de Nederpop

Al zo’n honderd jaar is er sprake van het populaire Nederlandstalige lied. In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw zijn het variétéartiesten als Lou Bandy, zijn broer Willy Derby, Louis David en het orkest The Ramblers wiens liedjes door de ether schallen. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog groeien Max van Praag, Willy Alberti en Johnny Jordaan uit tot ’s lands meest populaire artiesten, als grondleggers van het levenslied.

Het zijn de jonge Indonesische Nederlanders uit de regio Den Haag, waaronder The Tielman Brothers en The Crazy Rockers, die voor het eerst rock-’n’-roll spelen op Hollandse bodem. De uit Eindhoven afkomstige Peter Koelewijn scoort in 1960 een Nederlandstalige rock-’n’-rollhit die door velen wordt gezien als het startsein van de Nederpop: Kom Van Dat Dak Af. Toch komt het oorspronkelijke Nederlandstalige repertoire pas echt tot bloei in de jaren tachtig, met popgroepen als Doe Maar, Het Goede Doel, VOF De Kunst, Toontje Lager en De Dijk.

Stampei maken

De Amsterdamse groep De Dijk vindt zijn oorsprong in de eerdere funkband Stampei. Zanger Huub van der Lubbe en zijn broer, bassist Hans, zijn lid van Stampei, net als de latere Dijk-gitaristen Bert Stelder en Nico Arzbach. Platenfirma Bovema Negram brengt in 1979 de enige single van Stampei uit, getiteld Blij Dat Het Morgen Maandag Is. De B-kant van het disconummer is ’t Valt Allemaal Niet Mee. Van beide liedjes schrijft Van der Lubbe de teksten.

In 1980 besluit Van der Lubbe de stekker uit Stampei te trekken. “Er zaten een paar jazzjongens in die band”, zegt de zanger terugkijkend op de beginperiode van De Dijk in een recent interview. “Ze waren allemaal liefhebbers van Frank Zappa en deden veel te moeilijk. Ik dacht: laten we eerst maar eens de essentie van rockmuziek doorkrijgen voordat we zulke ingewikkelde muziek gaan maken. Dat was dus klaar.”

Eerste optreden zonder drummer

De gitaristen en bassist blijven na het uiteenvallen van Stampei samen repeteren, zij het zonder zanger. Op een gegeven moment loopt Huub van der Lubbe toch maar eens de repetitieruimte binnen, omdat het bij hem weer begint te kriebelen. “Na verloop van tijd heb ik eens geïnformeerd: ‘Jongens, jullie hebben nog geen zanger en tekstschrijver?’" Vanaf dat moment is De Dijk geboren.

Het eerste optreden vindt op 1 oktober 1981 plaats, als voorprogramma van Raymond van het Groenewoud & The Centimeters in Paradiso. Arzbach neemt de rol van drummer op zich, want die is er tijdens dat eerste optreden nog niet. Aan het eind van de avond komt Daniël Derks naar de band toe en zegt dat hij het beter kan. Hij blijft korte tijd bij de band en is enkel op debuutsingle Bloedend Hart te horen, die in september 1982 een bescheiden succesje is. Op het titelloze debuutalbum wordt hij vervangen door Christan Muiser. Stelder stapt na die eerste elpee op.

Bonzend hart als wichelroede

Met de komst van drummer Antonie Broek en toetsenist Pim Kops is de line-up van De Dijk in 1983 compleet. Met deze formatie wordt de tweede elpee Nooit Meer Tarzan opgenomen. Helaas bereikt de elpee de albumlijst niet en ook de single Slow Motion flopt. Ze krijgen nog één kans van platenfirma Dureco met de elpee Elke Dag Een Nieuwe Hoed. De single Binnen Zonder Kloppen is een kleine hit, al presteert het album voor die tijd ondermaats.

De Nederlandse tak van Mercury Records neemt De Dijk in 1987 onder zijn hoede en vanaf dan gaat het de Amsterdammers pas echt voor de wind. Het album Wakker in een Vreemde Wereld verkoopt beter dan alle voorgangers en de single Mag het Licht Uit is een regelrechte hit. Opvolger Dansen op de Vulkaan doet het beduidend minder goed in de hitlijsten, maar groeit dankzij de liveshows van De Dijk uit tot een ware Nederpopklassieker.

Honderd procent duidelijk voor de luisteraar

Ondanks dat Van der Lubbe en co aanvankelijk minder zichtbaar in de hitparades zijn dan succesvollere groepen als Doe Maar, Frank Boeijen Groep, Toontje Lager en Het Goede Doel, overleeft De Dijk ze één voor één. Met het album Niemand in de Stad levert De Dijk in 1989 een van de beste Nederlandse popalbums van dat decennium af.

Nummers als Nergens Goed Voor, Ik Kan Het Niet Alleen en het titelnummer behoren nog steeds tot het meest geliefde werk van de groep, niet in de laatste plaats vanwege de uit het leven gegrepen songteksten van Huub van der Lubbe. "Vroeger wilde ik dat een tekst honderd procent duidelijk was voor de luisteraar”, zegt hij in 2019 over hoe hij in het verleden zijn liedjes schreef. “Die behoefte heb ik een beetje losgelaten, want het leven zit ook niet duidelijk in elkaar."

Gloriejaren van De Dijk

Gedurende de jaren negentig, terwijl de meeste Nederlandstalige bands uit het voorgaande decennium een dip kennen en hun leden solo gaan (denk aan Erik Mesie, Henk Westbroek, Henk Temming, Henny Vrienten en Frank Boeijen) blijft De Dijk onverminderd stug doorgaan. En met resultaat, want in 1994 staan zowel het album De Blauwe Schuit als de daarvan afkomstige single Als Ze Er Niet Is in de top 10.

Terwijl er nieuwe Nederlandstalige artiesten opstaan als Guus Meeuwis, Volumia!, Bløf en De Kast, maakt De Dijk zijn gloriejaren mee. Het album De Stand Van De Maan loopt in april 1997 nipt de eerste plek mis (vanwege het debuutalbum van de Spice Girls), maar anderhalf jaar daarna bereikt de band voor het eerst de bovenste plek van de albumlijst met Het Beste van De Dijk. Het live-album Voor de Tover staat tegelijkertijd in de top 10.

Het houdt niet op

Ook in de nieuwe eeuw blijft De Dijk ertoe doen, met een continue stroom aan top 5-albums en talloze optredens op festivals en in theaterzalen. Het meest trots zijn ze op de plaat Hold On Tight, hun samenwerking met soul-icoon Solomon Burke. De Dijk heeft veel te danken aan diens rauwe mix van rock-’n-roll en soul.

"Alle goede muziek is ons referentiekader", zegt Van der Lubbe over hun invloeden. "Maar dat betekent niet dat we ook alles kunnen. Dat telt ook mee. Ik vind James Brown hartstikke goed, krankzinnig goed, maar dat wat hij deed, kan ik niet. Dan kun je het wel willen, maar dat slaat nergens op.” Anderzijds, wat Huub van der Lubbe kan, kon James Brown niet. En Van der Lubbe kan het nog steeds. “Niemand van ons kan zich voorstellen dat het ooit ophoudt.”

40-jarig jubileum

Dit jaar vierde de leden van De Dijk hun veertigjarig jubileum als band met optredens in de Ziggo Dome. Als voorbereiding op die feestelijke shows speelde de groep een exclusieve sessie in een leeg Ziggo Dome tijdens Muziekcafé XL. Het werd een emotionele dag voor Huub van der Lubbe: de frontman was in tranen toen hij van burgemeester Femke Halsema de Andreaspenning in ontvangst mocht nemen.

Maar in 2021 deed De Dijk meer dan alleen terugkijken op oude successen. De Amsterdamse band maakte indruk met de nieuwe single Als Het Golft en scoorde zelfs de NPO Radio 2 TopSong met Merk Je Het Niet.

De Dijk in de NPO Radio 2 Top 2000

Van het indrukwekkende oeuvre van De Dijk zijn 14 nummers terug te vinden in de NPO Radio 2 Top 2000. Tot 2020 was Als Ze Er Niet Is het hoogst genoteerde nummer van de band, maar dit jaar is die track door twee songs ingehaald: Niemand in de Stad op 291 en Dansen op de Vulkaan op 273.