Hoe kritiek op George W. Bush de comeback van Green Day inluidde

Kort na de eeuwwisseling gaat het niet goed met Green Day. Terwijl George W. Bush het Witte Huis betrekt, ziet het punktrio onder aanvoering van Billie Joe Armstrong dat zesde studioplaat Warning maar mondjesmaat verkoopt. Daarnaast wordt de band geplaagd door spanningen tussen de frontman en bassist Mike Dirnt en drummer Tré Cool. Tot overmaat van ramp worden de tapes met de opnames van het geplande zevende album, Cigarettes And Valentines, uit de studio gestolen.

Dankzij de aanmoediging van producer Rob Cavallo, die in 1994 al achter de knoppen zat bij Green Days doorbraakalbum Dookie, gaat het drietal aan de slag met een totaal nieuw project. Het wordt een punkrockmusical waarin de rol van de VS in de Tweede Golfoorlog een prominent thema vormt. Green Day noemt het album American Idiot.

Onverwachte comeback

De eerste single van American Idiot is het titelnummer. In de track geven de leden van Green Day in stevige bewoordingen aan wat ze van het bewind van president George W. Bush en de oorlog in Irak vinden. Met de catchy punkrocksong verwoordt Green Day het dan heersende sentiment van een groot deel van de bevolking over die – volgens velen – ‘onterechte oorlog’.

Ook andere artiesten nemen een positie in tegen het beleid van Bush, waaronder P!nk, Eminem, Beastie Boys en Pearl Jam, maar alle succesvolle protestliederen ten spijt slaagt niemand erin het politieke tij te keren: de zittende Republikeinse president verslaat zijn Democratische tegenstander John Kerry met gemak bij de presidentsverkiezingen in november 2004.

Rockopera

Na het succes van de titeltrack blijft American Idiot een bron van hits voor Green Day. De groep scoort ook enorm met de volgende singles van het album: Holiday, Boulevard of Broken Dreams, Wake Me Up When September Ends en het ambitieuze Jesus of Suburbia.

Het laatstgenoemde nummer is een nieuwe richting voor Green Day: een heuse rockopera. Voor de negen minuten durende track laat het trio zich inspireren door Quadrophenia van The Who, en vertellen ze het verhaal van een Amerikaanse hoofdpersoon die zich los probeert te trekken uit zijn verstikkende thuisomgeving. Jesus of Suburbia bestaat uit vijf gedeeltes, die op inventieve wijze aan elkaar gekoppeld worden.

Musicalversie

En naast twee rockopera's op de albumversie van American Idiot (naast Jesus of Suburbia vormt ook Homecoming een negen minuten durend epos) vormt de plaat ook nog eens de inspiratie voor een musical. De American Idiot musical gaat in 2010 op première op Broadway, waar hij uiteindelijk 422 keer gespeeld wordt. Billie Joe Armstrong heeft geen officiële rol in de productie, maar hij doet regelmatig mee aan de musical als het personage St. Jimmy (vernoemd naar een van de tracks op het album).

Nadat American Idiot voor het laatst gespeeld is op Broadway, gaat de musical op wereldtournee. In de jaren die volgen is de productie over heel de wereld te zien, van Europa tot Zuid-Amerika.

Opnieuw actueel

In juli 2019 is American Idiot opnieuw te vinden in de Britse hitlijsten. De reden hiervoor is wederom een Amerikaanse president: Donald Trump. Wanneer hij een bezoek aan het Verenigd Koninkrijk brengt, laat een deel van de Britse bevolking haar afkeuring horen door de track massaal aan te schaffen.

Green Day in de NPO Radio 2 Top 2000

In de NPO Radio 2 Top 2000 van 2020 is Green Day negen keer terug te vinden. Vier van die noteringen zijn afkomstig van American Idiot: Boulevard of Broken Dreams (269), Wake Me Up When September Ends (591), het titelnummer (762) en Holiday (1334).