Wie is toch die Lola Montez waar Volbeat over zingt?

De naam Lola Montez is tegenwoordig vooral bekend vanwege het gelijknamige nummer van de Deense metalband Volbeat, maar wie door de geschiedenisboeken bladert, vindt daar fascinerende verhalen over deze roemruchte vrouw die in 1821 geboren wordt als Eliza Gilbert. In haar korte leven brengt de Ierse danseres veel teweeg. Ze verhuist als kind van het Ierse platteland naar Liverpool. Het hele gezin verhuist opnieuw wanneer haar vader wordt uitgezonden naar India, waar hij korte tijd later overlijdt aan een cholera-infectie. Gilbert vertrekt jaren later naar London, waar ze op zestienjarige leeftijd huwt met een luitenant. Als danseres neemt ze de naam Lola Montez aan en pretendeert van Spaanse komaf te zijn. Haar (voor die tijd) gewaagde opvoering van de Spider Dance wordt haar handelsmerk.

Goudkoorts

Volbeat is logischerwijs geïntrigeerd door het leven van deze markante dame, wiens leven bezongen wordt in hun liedje ‘Lola Montez’. De groep speelt de song voor het eerst live tijdens het Duitse festival Rock Am Ring, op 5 juni 2011. Drie nummers van dat optreden verschijnen datzelfde jaar nog op het livealbum Live From Beyond Hell / Above Heaven, al zit de eerste uitvoering van ‘Lola Montez’ daar helaas niet bij. Pas twee jaar later kunnen fans luisteren naar ‘Lola Montez’, op het vijfde studioalbum Outlaw Gentlemen & Shady Ladies. De albumtitel is een overduidelijke referentie naar het Wilde Westen, waar Lola Montez twee jaar van haar leven doorbrengt, gedurende de Californische goudkoorts. Ze werkt daar als danseres, maar ze is vooral bekend vanwege haar omstreden affaire met koning Lodewijk I van Beieren.

Buitenechtelijke affaires

Montez is één van de verscheidene vrouwen die de Europese hofhoudingen in hun greep houden. Gedurende de negentiende eeuw is het in heel Europa onrustig. Nadat Napoleon Bonaparte in 1804 het duizendjarige Duitse keizerrijk op zijn knieën brengt tijdens de Slag bij Austerlitz, wordt het omvangrijke gebied opgedeeld in kleinere landen. Het vorstendom Beieren wordt tot Koninklijke status verheven met Maximilian I als staatshoofd. Zijn zoon Lodewijk is de troonopvolger, die in 1810 in het huwelijk treedt met Therese. Lodewijk heeft diverse buitenechtelijke affaires, die hij overigens voor niemand geheim weet te houden. Zo betrekt hij de intelligente Italiaanse schone Marianna Marquesa Florenzi bij zijn besluitvorming en zijn Britse maîtresse Lady Jane Digby papt uiteindelijk aan met zijn zoon Otto, de latere Griekse koning.

Studentenprotesten

Ook zijn affaire met Lola Montez heeft politieke gevolgen, want door haar toedoen wordt de invloed van de Katholieke Kerk op het Beierse parlement effectief beëindigd. Op haar 26e verjaardag benoemt Lodewijk haar tot gravin van Lansfeld. Wanneer in het revolutiejaar 1848 studentenprotesten ontstaan, zet ze Lodewijk aan tot het sluiten van de universiteit. Lodewijk vreest dat de revoluties in de omringende Duitse staten ook Beieren zullen bereiken nadat hij zich de woede van zowel de studenten als de katholieken op de hals heeft gehaald. Hij treedt af na het zoveelste schandaal rondom zijn minnares Lola Montez en kroont zijn oudste zoon Maximilian tot koning van Beieren. Montez ontvlucht Beieren en komt in Zwitserland terecht. Ze verhuist daarna naar Londen, waar ze een legerofficier huwt. Wanneer hij verdrinkt, vertrekt ze definitief naar de Verenigde Staten.

Comeback

Aanvankelijk merkt Lola Montez dat ze met open armen wordt ontvangen in de VS. Ze vestigt zich in 1853 in Californië, dat destijds het toneel is van goudzoekers, mijnwerkers en cowboys. Ze heeft, wederom, een kortstondig huwelijk, nu met de eigenaar van een krant. Wanneer ze niet optreedt, geeft ze danslessen, onder meer aan een jonge Lotta Crabtree, die één van de meest geliefde Amerikaanse entertainers uit de tweede helft van de negentiende eeuw zou worden. Na nog een enkele tournee door Australië, wanneer daar een goudkoorts heerst, keert Montez opnieuw terug van de VS. Haar manager overleeft de terugreist niet, want tijdens de boottocht raakt hij ter water en wordt nooit teruggevonden. Een tweede comeback in de VS blijft uit en ze hertrouwt nog twee keer. Ze overlijdt op slechts 39-jarige leeftijd aan de gevolgen van syfilis.

Geromantiseerd

Haar leven wordt vaak geromantiseerd neergezet in boeken en films. De eerste verfilming van haar leven is in de stomme film Lola Montez, Die Tänzerin Des Königs uit 1922. Arthur Conan Doyle baseert het personage Irene Adler uit zijn reeks Sherlock Holmes-verhalen op Montez. In Californië worden er meren en een bergtop naar haar vernoemd.

In Nederland is ‘Lola Montez’ in 2013 een bescheiden hitje voor de Deense metalheads van Volbeat. Gabrielle Marlene vertolkt de hoofdrol in de bijbehorende videoclip, die het leven van Montez beknopt samenvat. In 2015 komt ‘Lola Montez’ de Top 2000 binnen, op nummer 1622, om in 2016 een gigantische sprong te maken naar nummer 290 en in 2018 zelfs naar nummer 185. Dit jaar vinden we de track opnieuw erg hoog terug, namelijk op plek 119.

Je hoort 'Lola Montez' op 31 december tussen 12.00 en 13.00 uur.

VOLG DE TOP 2000

Je volgt de NPO Radio 2 Top 2000 van 25 t/m 31 december op radio, tv en online. We hebben alle kanalen voor je in een handig overzicht gezet zodat je niets hoeft te missen. Bekijk de lijst van dit jaar.

Foto omslag: ANP