Soundtrack van de bevrijding

Begin mei staan we stil bij de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog en alle conflictsituaties na 1945 en vieren bovendien de vrijheid. Zeker nu het steeds langer geleden is en de overlevenden van de oorlog steeds schaarser worden, is het van belang om nieuwe generaties te blijven herinneren hoe het ook was. Hetzelfde geldt eigenlijk voor muziek, hoewel die een stuk makkelijker te bewaren is. Eenmaal op een geluidsdrager en je kunt er donder op zeggen dat de muziek bewaard blijft voor de eeuwigheid.

Niet of nauwelijks opgenomen

Maar wat betreft de bevrijding in 1945 ligt daar ook meteen een probleem aan Nederlandse zijde. Jazz was destijds een populaire muziekstroming, maar zoals we al eerder schreven, was het lang niet makkelijk om tijdens de oorlog muziek te maken. Rondom de bevrijding ontstonden spontaan Nederlandse liedjes die de vreugde en ook de verschrikkingen beschreven. Maar die liedjes werden niet of nauwelijks opgenomen, alleen de bladmuziek werd verspreid. In het Bevrijdingsmuseum is een hele expositie gewijd aan de muziek van 1945, getiteld: De Soundtrack van de Bevrijding, gebaseerd op het gelijknamige boek van Frank Mehring.

Onze vrienden van Met Het Oog Op Morgen van Radio 1 spraken al eens over dit onderwerp met Renske Havinga, conservator van het Bevrijdingsmuseum en beginnen met een versje van De Spelbrekers:

Overgewaaid uit de States

Nagenoeg gelijktijdig met de Amerikaanse en Canadese soldaten kwam ook de muziek uit Noord-Amerika overgewaaid (net als kauwgom, cola, chocola en spijkerbroeken). Zoals gezegd was dat veel jazz, dat dus ook ten tijde van de bevrijding veel werd gedraaid, zoals de stukken van Glenn Miller, maar het 'Rum And Coca Cola' van The Andrew Sisters hoorde je ook overal.

Glenn Miller:

Andrew Sisters:

Overigens was YesSister JazzSister in de nacht van 5 mei bij Nightshift te gast en daar gaven ze hun interpretatie van dit nummer:

Goed voor de moraal

In de VS was het in de oorlogsjaren relatief rustig, aangezien op Amerikaans grondgebied geen bezetting of bombardement plaatsvond. Muziek werd ook gewoon gemaakt, hoewel de artiesten van die tijd hun ogen en oren ook niet in hun zak hadden.

Zo werd een aanzienlijk aantal nummers gemaakt die het moraal van de soldaten die mijlenver van huis waren een hart onder de riem te steken en uiteraard was dat veel jazz, swing en bigband. Ook werd gezinspeeld over het einde van de oorlog en het gemis van vrede op het continent en waarbij met name Vera Lynn zich onderscheidde als icoon onder de geallieerde troepen. Hieronder een selectie.

'Gi Jive' - Louis Jordan

'Don't Get Around Much Anymore' - Duke Ellington

'I Wonder' - Louis Armstrong

'Kiss The Boys Goodbye' - Tommy Dorsey

'Till Then' - Mills Brothers

'When The Lights Go On Again (All Over The World)' - Vera Lynn

'(There'll Be Bluebirds Over) The White Cliffs Of Dover' - Vera Lynn

'We'll Meet Again' - Vera Lynn

Opgestapelde Vietnam-nummers

Met name tijdens en na de oorlog in Vietnam, roerde de muziekwereld zich. Tot op de dag van vandaag worden nummers opgenomen die deze oorlog als onderwerp hebben. Het verleidde de Amerikaan met Nederlandse roots Hugo Keesing in 2008 ertoe om een anthologie van deze songs te maken. En wellicht zonder dat hij er erg in had, stapelden de nummers zich op, totdat hij er 330 had verzameld, waarbij tracks met speeches van presidenten en ministers in dit geval ook meetellen.

Uiteindelijk werd het een 13-delige cd-box, getiteld Next Stop Is Vietnam: The War On Record (1961-2008), uiteraard vernoemd naar de track van Country Joe McDonald, die het liedje live op Woodstock zong. Wij haalden de krenten uit de pap:

Marvin Gaye - 'Soldier's Plea'

William Bell - 'Marching Off To War'

Martha Reeves & The Vendellas - 'I Should Be Proud'

Jimmy Cliff - 'Vietnam'

Bill Withers - 'I Can't Write Left Handed'