Cubanen bouwen een drietrapsraket

Wie

Je merkt het direct: voor de niet-ingewijden is de opkomst van het Cubaanse instituut Juan Formell y Los Van Van, opgericht in 1969, altijd sensationeel. Het podium blijft maar vol stromen met zangers en de zeer uitgebreide blazers- en ritmesecties. Hier en daar vallen er in het publiek monden open over zoveel sprankelende aanwezigheid on stage. Typerend: de violist kan vanaf het eerste nummer al niet meer stil blijven staan en swingt met zijn benen 'a mean ass rumba', terwijl hij maar door blijft gaan met het afvuren van opzwepende loopjes vanaf zijn schouder. Artistiek leider en bassist Juan Formell, die richting welverdiend pensioen gaat, speelt sinds enige tijd zelf niet meer mee en heeft op die positie een jonger talent ingezet. Subtiel stuurt hij met hier en daar een gebaar zijn troepen nog wel aan.

Verwachting

Los Van Van is de laatste jaren meerdere malen in Nederland te zien geweest. Zo herinneren we ons een fenomenaal optreden nog tijdens een Haagse editie van North Sea Jazz. In de goede zin van het woord is deze groep routineus te noemen: men levert altijd latin muziek van hoge kwaliteit, en met een overtuigingskracht waar veel latin groepen nog heel wat van kunnen leren. Vanaf het begin bouwt Van Van ook vanavond weer een onweerstaanbare groove op, die dermate strak in elkaar zit dat het wel een architectonische structuur lijkt. Zonder overigens de dansers ook maar een tel te verstikken in voorspelbaarheid, want het blijft wel ademen allemaal. Wat 'BanBan' werkelijk onderscheidend maakt in de helaas veelvuldig nostalgisch terugblikkende latin scene, zijn de doorgaans erg geraffineerde arrangementen, die ook hoog inzetten wat betreft harmonische ontwikkeling. Hoger dan te doen gebruikelijk in de latin, die in haar mindere vormen soms wel op lopende bandwerk lijkt. Los Van Van is van een hogere categorie. Meestal bouwt men onder leiding van Formell een drietrapsraket, waarbij het trapsgewijs afstoten van elk afzonderlijk compartiment steevast zorgt voor nog meer dansintensiteit. In het derde deel van een typisch Van Van arrangement heerst doorgaans pure euforie. De laatst verschenen cd Arrasando (2009) biedt zo wederom standaard hoge kwaliteit, maar kent geen spraakmakende dansvloerhits, zoals Te pone la cabeza mala, buiten Cuba misschien wel hun bekendste nummer, van de gelijknamige cd uit 1997. Er is geen latin DJ die dit nummer niet standaard in zijn arsenaal heeft zitten. Het orkest van Formell brengt deze hit vanavond in een hevige, versnelde versie.

Publiek

Degenen die het hardst juichen, klappen en dansen zien er uit alsof ze regelmatig op Cuba verblijven. Verder veel verwonderde gezichten van de nog niet-geïnitieerden. Overigens moet iedere muziekliefhebber, ook degenen die denken latin muziek te haten, minstens eenmaal in zijn leven Los Van Van ondergaan hebben.

Moment

Zonder twijfel: Sandunguera, een wat oudere, schitterende klassieker uit het rijk gevulde Van Van songbook. Wanneer men hierop danst: pure, ongefilterde euforie. Niet van deze wereld!

Oordeel

De Maas is vanwege de galmende akoestiek minder geschikt om alle details in de ritmesectie van Los Van Van waar te kunnen nemen, waardoor jammer genoeg alleen de power overblijft. Terwijl uitgerekend deze groep nu juist symbool mag staan voor de rijkdom en verfijning waarover goede latin beschikken kan. Maar afgezien van de beroerde akoestiek speelt deze goed geöliede machinerie ook dit zaalformaat weer moeiteloos plat.

Gezien: Juan Formell y Los Van Vab, zaterdag 10 juli 2010, 0000-0100 uur, Maas. North Sea Jazz, Jair Tchong