NPO Soul & Jazz

Soul & Jazz Tijdlijn: de 50's

  1. Nieuwschevron right
  2. Soul & Jazz Tijdlijn: de 50's

Televisie, rock & roll en Blue Note.

Tijdens de Zwarte Lijst pakken we nog één keer uit met de mooiste zwarte muziek, door jou geselecteerd. En daar doen we hier online nog een schepje bovenop, met een serie over de ontwikkeling van soul, jazz en aanverwante muziek door de jaren heen. We kijken per decennium naar de totstandkoming en veranderingen van de muziekgenres die wij bij NPO Radio 6 omarmen.

<< Tot 1940

<< De 40's

De 60's >>

De 70's >>

De 80's >>

De 90's >>

De 00's >>

De jaren '50

De populatie zit nog in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, maar is al krachtig bezig met de wederopbouw. Ook in de entertainmentindustrie vinden ontwikkelingen plaats en stijgt de concurrentie. Televisie is een medium dat in dit decennium in opbloei is. Het wordt steeds populairder en uiteraard verschijnen er ook muziekprogramma's op de buis. Enerzijds is dit een mooi platform om nieuwe muziektrends te introduceren, maar anderzijds is dit funest voor de oudere stijlen, die hier enigszins door verwateren.

Verschillende jazzstijlen

In de jaren '40 komt er al een einde aan de big bandperiode en blijven er kleine groepen over. Swing is een stijl die wel behouden blijft, en dan voornamelijk in jamsessies waarbij improvisatie van akkoorden meer van belang is dan subtiele melodielijnen. Cool jazz is de opvolger van bop en hangt ook samen met swing. Harmonische tonen en ensemble arrangementen worden weer belangrijker. Ook hard bop komt op in de jaren '50. Het ligt in het verlengde van bebop, maar de melodieën zijn dan net iets soulvoller. De ritmesecties zijn complexer en diverser dan de bop uit de jaren '40.

R&B, rock & roll, blues en gospel

Rhythm and blues heeft zijn intrede al gemaakt en dat genre wordt met de dag belangrijker. Wat heet, Big Mama Thornton brengt in 1953 haar single 'Hound Dog' uit - die meer dan 250 keer is opgenomen - en de cover van Elvis Presley zou uitgroeien tot één van de eerste (en belangrijkste) rock & rollhits. Een nieuw genre wordt geboren en trekt hiermee ook voornamelijk blanke luisteraars, hoewel Little Richard ook zijn eigen sokkel verdient in de rhythm & blues- en rock & rollwereld. Maar ook de populaire blues - met Chuck Berry die het voortouw neemt- krijgt een nieuw smaakje door de toevoeging van elektrische basgitaar, orgel en een soulvolle zangstijl. Die zangstijl wordt overigens overgenomen uit de kerkse gospel - dat de Warwicks en Houstons nader tot elkaar brengt - en hiermee nieuw leven in het genre blaast. Datzelfde geldt voor de opbloei van het doo-wopgenre, waar het grote publiek pas in 1955 mee in aanraking komt, wanneer The Turbans hun 'When You Dance' de top 40 in zingen.

Lees ook:
>> De levensloop van het monument dat 'Hound Dog' heet
>> De geboorte van het genre doo-wop
>> Het verhaal van een zwarte rocker uit de 50's
>> Hoe Gospel de Warwicks en Houstons tot elkaar bracht

Belangrijke periode voor Blue Note

Blue Note Records wordt in 1939 opgericht, maar kent zijn hoogtijdagen in de jaren '50. Het is Rudy van Gelder die de typische Blue Note-sound weet te definiëren. Hij is één van de eerste Amerikanen die de U-47 microfoon wist te bemachtigen wanneer deze in 1949 op de markt verschijnt. Hij wilt jazzmuziek een nieuw, warm geluid geven. In tegenstelling tot traditionele opnametechnieken kan de microfoon nu door Van Gelder dichter bij de instrumenten worden geplaatst. Hierdoor klinken alle geluiden tot in detail en komt ook de zang veel beter uit de verf. Deze manier van opnemen valt zo in de smaak, dat diverse artiesten besluiten met Van Gelder samen te werken, waaronder John Coltrane en Thelonious Monk.

Lees ook:
>> Hoe een Duitse microfoon de Blue Note Sound creëerde

1951: Thelonious Monk - 'Straight, No Chaser'

1953: Big Mama Thornton - 'Hound Dog'

1954: Miles Davis Quintet - 'Solar'

1955: Horace Silver - 'The Preacher'

1955: Little Richard - 'Tutti Frutti'

1956: Elvis Presley - 'Hound Dog'

1957 John Coltrane - 'Blue Train'

Spotify Playlist