De 'smooth' revolutie van De La Soul

"Prince Paul has dandruff. Posdenus has dandruff. Trugoy has a lot of dandruff. Mase has dandruff. Everybody in the world, you have dandruff."

En ze kwamen er nog mee weg ook, de drie van De La Soul. Het is 1989, hiphop wordt geregeerd door kritische kanonnen uit de innercity als Run DMC, Public Enemy, KRS-ONE, LL Cool J en N.W.A. Rappers laten in hun rhymes geen moment onbenut om te vertellen hoe badass ze wel niet zijn, hoe moeilijk het voor ze was om zich te ontworstelen aan een door drugs en wapens gedomineerde getto en zodra ze genoeg geld hebben om een dikke gouden ketting om hun nek te hangen, laten ze dat niet na.

En daar is ineens 3 Feet High & Rising, het debuutalbum van drie frisse jochies uit Long Island (NY), waarop ze vol overgave vertellen over Meneer Krokodil, molshopen in het gazon en wie allemaal roos heeft.

'Paul, kun je dit losknippen?'

Een Casio RZ-1 drummachine, de Eventide Harmonizer en 13.000 dollar. Dat hebben Kelvin Mercer (Posdenuos), David Jolicoeur (Trugoy the Dove) en Vincent Mason (Maseo) tot hun beschikking wanneer ze in 1988 samen met producer Paul Houston (Prince Paul) - lid van rapformatie Stestasonic - voor het label Tommy Boy de studio in duiken. De rappers van De La Soul arriveren in de studio, vragen aan Prince Paul of hij een bepaald gedeelte uit 'Magic Mountain' van Eric Burdon and War kan loopen zodat zij daar overheen kunnen rappen, nog wat geluidjes aan toevoegen en zodoende met 'Potholes in My Lawn' op de proppen kunnen komen.

Met dank aan Mister Cash

Op school horen ze ook al niet tot de stoersten van de klas. Ze willen gewoon plezier maken. Waar de rapformaties van toen veel gebruik maken van James Brown-samples, zijn de boys van De La Soul in de weer met beats van Annie Lennox. Voor hun debuutalbum is dat niet anders.

Natuurlijk ligt het gebruik van Funkadelic's '(Not Just) Knee Deep' enigszins voor de hand, hoewel die sound pas echt gemeengoed wordt wanneer Dr. Dre zich er in de jaren negentig mee bezighoudt. Maar aan de basis van hun 'Eye Know' ligt bijvoorbeeld 'Peg' van Steely Dan en dat is best bijzonder in de macho hiphopwereld van toen. Rappen over 'Mr. Fish swimming in a bathroom sink', de stem van Eddie Murphy verlagen, het geluid van een auto met piepende banden of drie rappers die jodelen, het kan allemaal op 3 Feet High & Rising, een titel die ze baseren op 'Five Feet High and Rising' van Johnny Cash.

Batmobiel met lekke band

Zonder het echt te willen, is het debuutalbum van De La Soul revolutionair. Een stijlbreuk met de heersende gedachte in hiphop, juist door dicht bij zichzelf te blijven: speels, kinderlijk en lollig. Niet voor niets is de rode draad en het intro van het album een spelshow waarin de drie rappers en Prince Paul de kandidaten zijn en met een gek stemmetje antwoord moeten geven op vier vragen:

1. How many feathers are on a Perdue chicken?'

2. 'How many fibres are intertwined in a Shredded Wheat biscuit?'

3. 'What does "touche et lele pu" mean?'

4. 'How many times did the Batmobile catch a flat?'

Je begrijpt, de toon van het album, hoe ridicuul ook, is meteen gezet, waarna het legendarische 'The Magic Number' begint, dat natuurlijk over henzelf gaat en op het laatst ook weer een sample gebruikt van Johnny Cash' '5 Feet High and Rising'.

Bloemetjes en bijtjes

En zo is er over elk nummer op dat legendarische debuutalbum iets te vertellen. Een centraal thema op het album is D.A.I.S.Y. wat staat voor Da Inner Sound Y'all. Ze komen op het idee wanneer ze in een avondwinkel een nachtjapon zien hangen met een print van Minnie Mouse erop die een madeliefje vasthoudt. De albumhoes is overladen met madeliefjes, in de teksten worden referenties gemaakt en de bloem moet ook symbool staan voor hun meer zonnige manier van rappen.

En mochten ze zich neerslachtig voelen in de studio, dan doen ze gewoon hele maffe dingen over een beat. Ze vertellen alle drie heel openhartig over die keer dat ze ontmaagd werden in de track 'Jenifa Taught Me (Derwin's Revenge)'. Of ze zetten zich in 'Take Ut Off' af tegen de mores van de hiphopgemeenschap, waar je bepaalde sneakers, jeans en petjes moet dragen om geloofwaardig te zijn. De La Soul is met hun fleurige outfits, hun peacetekens en madeliefjes eerder hippie dan hop...

Betalen zul je

Het is een rare tijd voor hophopproducers. In de jaren tachtig pakken producers en dj's elke plaat die ze willen om daar hun eigen ding mee te doen, zonder zich druk te maken om copyright. Zo hangt het album Paul's Boutique van tijdsgenoten en zielverwanten Beastie Boys van samples aan elkaar, dat een jaar of tien later nimmer gemaakt had kunnen worden, vanwege alle claims van artiesten en/of erfgenamen. Het debuut van De La Soul is één van de laatste albums waar dit ongevraagd samplen nog enigszins mogelijk lijkt.

Maar de artiesten zijn natuurlijk ook niet op hun achterhoofd gevallen, dus als sixties-rockgroep The Turtles er lucht van krijgt dat hun 'You Showed Me' uit de basis vormt voor De La Soul's 'Transmitting Live From Mars', waar ook een Franse les is te horen over het ontbijt, stappen ze naar de rechter; een zaak die uiteindelijk voor een onbekend bedrag in der minne wordt geschikt.

Zo maf mogelijk

Nog zo'n voorbeeld van de vrijheid die rappers hadden in die tijd is het nummer 'Cool Breeze On The Rocks'. Het is eigenlijk een skit, een intermezzo tussen twee nummers. Maseo scratcht een tiental platen aan elkaar waar het woord 'rock' in voorkomt. Als opdracht hadden de drie boys zich meegegeven om in hun platencollectie en die van hun ouders op zoek te gaan naar nummers waarin 'rock' wordt gezegd, kan niet schelen welk genre muziek het is. Het toont de virtuositeit en de speelsheid van De La Soul.

Prince Paul heeft niet heel lang nodig om te beseffen dat hij met De La Soul en hun spielerei goud in handen heeft. Hij stimuleert het trio zelfs om zo maf mogelijk uit de hoek te komen. Goed voorbeeld is het nummer 'Tread Water', dat De La Soul aanpakt alsof het een kinderverhaaltje is. Ze discussiëren over de vrolijke beat en welk onderwerp zich goed leent voor die beat en opeens komt Mr. Crocodile naar boven geborreld. De ogen van Prince Paul lichten onmiddellijk op zegt: "Ja, praat maar over Meneer Krokodil en zijn ontmoeting met Meneer Konijn.' En zo geschiedde.

Geboorte van Native Tongues

Toch zijn ook serieuze onderwerpen te ontdekken op 3 Feet High & Rising. Hoewel het trio in een buitenwijk van New York opgroeide, werden ze wel geconfronteerd met drugs en criminaliteit. En in plaats van een al dan niet verzonnen drugsdeal-verleden op te rakelen, wil De La Soul juist waarschuwen tegen het gebruik van crack in hun 'Say No Go.'

Tijdens het opnemen van de plaat is de studio vaker wel dan niet gevuld met collega-artiesten die hier en daar een aandeel hebben op het album. Maseo loopt dan al lange tijd met 'Girl, I Think The World About You' van The Commodores onder zijn arm, omdat hij daarvan graag een plaat wil maken. De rest lijkt het ook wel wat en al snel komen ze met de titel 'Buddy' op de proppen. Niet veel later zou de groep optreden met Jungle Brothers en Q-Tip van A Tribe Called Quest en omdat zij elkaar nog nooit hadden ontmoet, is de eerste kennismaking gepland in de studio bij Prince Paul, toevallig net tijdens het opnemen van 'Buddy'. Zo kan het dat zowel Q-Tip als Jungle Brothers meedoen op 'Buddy', wat meteen de geboorte inluidt van The Native Tongues, klik hier voor een artikel over deze bijzondere samenwerking.