Rammsteins Deutschland meest geliefde Duitstalige lied in Top 2000

Nadat Rammstein in 2011 verzamelalbum Made In Germany uitbrengt, blijft het lange tijd relatief stil rondom de Duitse groep. De enige nieuwe song op die compilatie-cd is Mein Land, waarin op even kritische als provocerende wijze wordt gezongen over het Duitse asielbeleid. In dat opzicht is dat elf jaar oude lied nog steeds erg actueel. Zoals wel vaker bij Rammstein het geval is, moeten we die songtekst met enig cynisme interpreteren. Zo ook de titel van de verzamel-cd waarop dit lied te vinden is.

Voor wie het in 2011 nog niet duidelijk genoeg is dat je sommige songteksten van de band met een stevige korrel zout moet nemen, neemt Rammstein acht jaar later alle twijfels weg met een onvolprezen comeback. De eerste single die fans te horen krijgen, is Deutschland, met daarin wederom een typerend staaltje maatschappijkritiek gehuld in een even aanstekelijke als donkere industrialsong.

Let op! Beelden kunnen als schokkend worden ervaren.

Duitse geschiedenis

In de videoclip van Deutschland wordt teruggegrepen naar diverse tijdvakken die door de millennia heen de Duitse geschiedenis en identiteit hebben vormgegeven. Zo wordt er gerefereerd aan de Slag bij Teutoburgerwoud, waarbij diverse Germaanse stammen zich onder veldheer Arminius verenigden om een einde te maken aan de Romeinse bezetting. In de 19e eeuw wordt Arminius een nationalistisch symbool in het Duitse Keizerrijk.

De Eerste en Tweede Wereldoorlog komen uitgebreid aan bod, met expliciete nadruk op de vervolging van Joden en homoseksuelen in Nazi-Duitsland. Fotomodel en actrice Ruby Commey speelt diverse rollen in de videoclip, waaronder die van Germania, sinds de Middeleeuwen de symbolische belichaming van het Germaanse volk, hoewel gestileerd naar de Romeinse godin Minerva en diens Griekse equivalent Athene. Elders zien we Commey met een kroon en mantel, refererend aan de keizers van het Heilige Roomse Rijk, waaronder Karel de Grote. Zanger Till Lindemann vertolkt ook diverse rollen, zoals die van Ulrike Meinhof, voormalig leider van de radicale Rote Armee Fraktion (RAF).

Muzikale kruisverbanden

Niet alleen in de visueel spectaculaire videoclip van Deutschland herkennen we sporen van de Duitse geschiedenis, maar ook in de songtekst. Zo wordt het eerste couplet uit het Duitse volkslied aangehaald. Das Lied Der Deutschen, zoals het officieel heet, wordt in 1841 geschreven door August Heinrich Hoffmann, op de melodie van Kaiserhymne. Dit is een compositie van Joseph Haydn uit 1797, ter ere van de Oostenrijkse keizer Frans II. Rijkspresident Friedrich Ebert roept Das Lied Der Deutschen in 1922 uit tot het officiële volkslied van de Weimarrepubliek, 48 jaar na Hoffmanns dood.

Het lied wordt aanvankelijk verboden na de Tweede Wereldoorlog, tot in 1952 besloten wordt enkel nog het derde couplet te zingen. Muzikaal gezien is Deutschland een typisch voorbeeld van de Neue Deutsche Härte-stijl van Rammstein, met wederom knipogen naar DAF, Laibach, Ministry en Kraftwerk. De synthesizermelodie is geïnspireerd op de darkwaveculthit Our Darkness van de Britse dichter Anne Clark uit 1984.

Kritiek op vaderlandsliefde

Rammstein zou Rammstein niet zijn als hun lied en bijbehorende clip geen controverse zouden oproepen. De teaser voor de video doet in 2019 meteen veel stof opwaaien. Er is vooral veel verontwaardiging over de beelden waarin drie bandleden als gevangenen in een concentratiekamp te zien zijn. De in Nederland geboren Duitse CDU-politica Karin Prien spreekt van een ‘walgelijke smakeloosheid’. Ook anderen veroordelen de inhoud van zowel de videoclip als het lied zelf, maar lijken zich daarbij niet bewust van het punt dat Rammstein probeert te maken.

Waar Rammstein in Mein Land nog een poging waagt om de tekst dusdanig te schrijven dat ‘ie niet al te negatief kan worden opgevat, is er bij de tekst van Deutschland iets meer speelruimte voor eigen interpretatie. Maar wie die tekst doorneemt met enige kennis van de band, leest dat er kritisch wordt aangekeken tegen vaderlandsliefde en dat geschiedenis daarbij in ogenschouw genomen moet worden.

Hoogste Duitstalige notering ooit

Met zeven noteringen in de Top 2000, waarvan twee bij de bovenste honderd, is Rammstein veruit de populairste Duitse én Duitstalige act uit de lijst. De enige andere Duitstalige artiesten die met meerdere liedjes in de Top 2000 staan, zijn Nena en Herbert Grönemeyer. Zij staan er elk met drie nummers in; Nena met 99 Luftballons (op nummer 357), Anyplace, Anywhere, Anytime (tweetalig duet met Kim Wilde op nummer 985) en Nur Geträumt (1382) en Herbert Grönemeyer met Halt Mich (529), Der Weg (668) en Mensch (1707).

De Nederlandse vertaling van Der Weg door Guus Meeuwis staat eveneens in de Top 2000, op nummer 1412. Andere Duitstalige nummers in de lijst zijn er van Falco, Helene Fischer, BAP, Peter Maffay, Spider Murphy Gang, Kraftwerk, Peter Fox, Marianne Rosenberg, Matthias Reim, Peter Schilling, Nina Hagen Band en Reinhard Mey. Jeanny van Oostenrijker Falco is in het jaar 2000 de hoogste Duitstalige Top 2000-notering ooit, op nummer 58.

Volg de NPO Radio 2 Top 2000

De beste, leukste en mooiste liedjes ooit hoor je van 25 t/m 31 december in de Top 2000! Je volgt de lijst der lijsten via radio, tv en online. Bekijk de lijst van dit jaar.

>> KLIK HIER OM DE LIJST VAN 2022 TE BEKIJKEN <<