Sex Pistols protesteert vanaf de Thames tegen koninklijk jubileum

De viering van het 25-jarig jubileum van koningin Elizabeth in juni 1977 vormt alles waar de leden van de Sex Pistols tegenaan willen schoppen: kleinburgerlijkheid, de gevestigde orde en hun upper class tradities. De punkpioniers willen hun mening over het Britse koninklijk huis van de daken schreeuwen, en brengen daarom hun single God Save the Queen uit.

In niet mis te verstane bewoordingen halen ze uit naar het koninklijk huis in het nummer: “God save the queen / The fascist regime / They made you a moron / A potential H bomb”. De single verschijnt op 27 mei, een slordige twee weken voordat Groot-Brittannië in het teken staat van de vieringen rond de koningin.

God Save the Queen valt, geheel naar verwachting, niet in de smaak bij de BBC, maar de single gaat wél als warme broodjes over de toonbank. Maar wanneer de hitlijsten in de week van het jubileum van Elizabeth bekend worden gemaakt, is het niet Sex Pistols maar Rod Stewart die de bovenste plek bezet. Achteraf is de consensus dat er flink gesjoemeld is met de Engelse top 40 om God Save the Queen van de nummer 1-positie af te houden.

Chaotische boottocht

Op de dag dat Elizabeth haar jubileum viert is God Save the Queen dus al berucht, maar de beruchte Sex Pistols-manager Malcolm McLaren besluit om nog maar wat extra olie op het vuur te gooien. Hij wil de band op de feestdag op laten treden in Londen, om zoveel mogelijk publiciteit voor het nummer te verzamelen. Dat blijkt echter lastig te regelen: een optreden op het vasteland wordt door de autoriteiten geblokkeerd.

McLaren bedenkt dat als het niet op het land mag, dat de Sex Pistols dan maar op het water gaan spelen. Hij regelt een boot, toepasselijk genoeg met Queen Elizabeth als naam. Terwijl de punkpioniers de Thames over varen – onder andere langs Palace of Westminster – spelen ze een handvol van hun tracks.

De boottocht zou, geheel in Sex Pistols-traditie, een chaotische aangelegenheid worden. De groep zit al uren voor het optreden – omringd door journalisten – op de boot, waarbij frontman Johnny Rotten naar verluidt al de nodige amfetaminen naar binnen werkt. De sfeer wordt steeds onrustiger, vertelt journalist Jon Savage aan The Guardian. “Stel je voor dat je drie uur lang opgesloten zit op een boot, omringd door mensen die je haat, je bent speed aan het nemen, het weer is kut en de politie cirkelt om je heen”, vat hij de situatie samen.

Bekijk hieronder de beelden van het optreden:

Arrestatie

Terwijl de band zich door nummers als Anarchy in the UK, Problems, Vacant en God Save the Queen werkt, wordt de boot door de politie omsingeld. Niet veel later valt de stroom uit en moet de Queen Elizabeth noodgedwongen aanmeren. Aan de oever van de Thames wachten agenten om de passagiers in de boeien te slaan.

Uiteindelijk maakt de politie elf arrestaties. Een groot deel van de mensen op de boot, waaronder de leden van De Sex Pistols, weet te ontkomen, omdat manager Malcolm McLaren de aandacht van de agenten trekt. “Hij rende schreeuwend de loopplank over”, vertelt journalist Tony Parsons. “De politie nam hem mee en gaven hem de grootste afranseling die ik ooit heb gezien, ik denk dat er tien agenten op hem in aan het slaan waren. Wat hem gered heeft, is dat ze hem met zoveel tegelijk aan probeerden te vallen.”

Ondanks de blauwe plekken en het vroegtijdige afkappen van het optreden, heeft McLaren met de boottocht zijn doelen bereikt. De Sex Pistols zijn beruchter dan ooit, waardoor er reikhalzend wordt uitgekeken naar de release van debuutplaat Never Mind the Bollocks, Here’s the Sex Pistols in oktober. Slechts een paar maanden later valt Sex Pistols uit elkaar, maar in die paar maanden in 1977 weet de band een onuitwisbare indruk achter te laten op de Britse muziekgeschiedenis.

Heruitgave in 2022

Wanneer koningin Elizabeth II in 2022 haar 70-jarig jubileum op de troon van het Verenigd Koninkrijk viert, komt God Save The Queen opnieuw uit. In die week is het de meest verkochte vinylsingle in Engeland, dat tijdens een lang weekend helemaal in de ban is van het Platinum Jubilee.

Rond de dood van Elizabeth in september van hetzelfde jaar geeft John Lydon aan dat hij niets wil weten van nieuwe aandacht voor God Save The Queen. De zanger laat in een statement weten dat de andere bandleden, met wie hij al jaren gebrouilleerd is, volgens hem proberen in te cashen op het overlijden van de koningin.

"John Lydon wil zich distantiëren van iedere activiteit van de Sex Pistols die erop gericht is om geld te verdienen aan de dood van koningin Elizabeth II. De muzikanten in de band en het management hebben een aantal verzoeken goedgekeurd tegen de wensen van John", laat de Engelsman weten op het twitteraccount van Public Image Ltd, zijn huidige band. "John heeft de tekst voor dit historische nummer geschreven, en hoewel hij de monarchie nooit gesteund heeft, vindt hij dat de familie respect verdient in deze moeilijke tijd, zoals wordt verwacht voor iedere persoon of familie na de dood van een naaste."

Sex Pistols in de NPO Radio 2 Top 2000

God Save The Queen is de enige notering voor de Sex Pistols in de NPO Radio 2 Top 2000. In 2022 staat het nummer op plek 1625 in de lijst.