Pearl Jam-frontman Eddie Vedder verwerkte zijn jeugdtrauma in Alive

De eerste plaat van Pearl Jam, het legendarische Ten, staat bekend als een van de hoogtepunten van het grungegenre. Met Alive als debuutsingle wist de band uit Seattle bovendien meteen een indrukwekkend anthem af te leveren. Maar hoe kwam die track tot stand?

Dollar Short

Het nummer dat uiteindelijk uit zou groeien tot Alive heeft lange tijd de titel Dollar Short. De song ontstaat als een instrumentale demo van de hand van gitarist Stone Gossard. Die schrijft het nummer wanneer hij lid is van Mother Love Bone, de band rond zanger Andrew Wood.

Wanneer Wood tragisch komt te overlijden aan de gevolgen van een overdosis heroïne, gaat Gossard samen met bassist Jeff Ament en gitarist Mike McCready op zoek naar een nieuwe drummer en zanger. De drie muzikanten geven hun instrumentale demo’s, waaronder Dollar Short, aan Jack Irons, die op dat moment drumt bij de Red Hot Chili Peppers.

En hoewel Irons zelf geen interesse heeft om zich bij de drie muzikanten te voegen, geeft hij de demo’s wel door aan een bevriende zanger, die werkt in een benzinepomp in Californië, ene Eddie Vedder. Die luistert naar de demo’s en schrijft, tijdens het surfen door, teksten en neemt wat zang op.

Het ontstaan van Pearl Jam

Nadat Vedder de demo’s met zijn zang weer naar de band opstuurt, zijn de leden zo onder de indruk dat ze hem meteen uitnodigen om naar Seattle te komen. Daar nemen ze, dan nog onder de naam Mookie Blaylock (een verwijzing naar een Amerikaanse basketballer), in januari 1991 Alive op.

De naam Mookie Blaylock wordt veranderd in Pearl Jam, en in de opnamesessies wordt de basis gelegd voor Ten (die titel verwijst naar het rugnummer van de basketballer). De plaat verschijnt op 27 augustus 1991, met Alive een maand daarvoor als eerste single. Ondanks een positieve ontvangst blijft enorm succes in eerste instantie uit, maar tegen het eind van 1992 weet Ten alsnog door te dringen tot de bovenste regionen van de hitlijsten.

De achtergrond van Alive

Met het succes van Ten groeit ook Alive uit tot een waar grunge-anthem, dat vanwege de tekst van het refrein door velen wordt gezien als een optimistische track. Niets blijkt minder waar: achter het nummer schuilt de traumatische jeugd van Eddie Vedder. Het verhaal van Alive gaat over een tienerjongen die van zijn moeder te horen krijgt dat de man waarvan hij dacht dat het zijn vader was, eigenlijk zijn stiefvader blijkt te zijn. Zijn biologische vader is enkele jaren eerder al overleden.

Dit gedeelte van de tekst van Alive is autobiografisch, en gebaseerd op een echt gesprek dat Vedder met zijn moeder voerde. Hij groeide op met zijn stiefvader, nadat zijn biologische ouders scheidden toen hij een jaar oud was. Vedder ontmoette Edward Severson III, zijn echte vader, nog wel, maar had toen geen idee dat hij familie van hem was. Severson overleed in 1981 aan multiple sclerosis.

Totdat hij de waarheid over zijn vader hoort, gaat Vedder nog door het leven met de achternaam van zijn stiefvader, Mueller. Hierna besluit hij niet de naam van zijn stiefvader, met wie hij een slechte band heeft, te willen dragen en gebruikt hij de achternaam van zijn moeder.

Trilogie

Tot zover het autobiografische deel van Alive. De rest van de song, waarin er gezinspeeld wordt op een incestueuze relatie tussen moeder en zoon, is fictief. De song is het eerste deel van wat Vedder de Momma-son trilogy noemt – een drietal nummers dat het verhaal van dezelfde hoofdpersoon volgt.

Het tweede deel is Once, een track die eveneens op het album Ten terechtkomt. In de tekst van dat nummer draait de jongen uit Alive door en begint hij moorden te plegen.

Het sluitstuk van de Momma-son trilogy is Footsteps. Hierin vinden we de hoofdpersoon terug in een cel, wachtend op zijn executie. Hij geeft zijn moeder de schuld van de moordenaar die hij is geworden. Footsteps wordt opgenomen tijdens de sessies voor Ten, maar komt niet op het album terecht. In plaats daarvan wordt de song gebruikt als b-kantje op de single van Jeremy.

De vloek opgeheven

Vedder beschouwt het trauma dat hij verwerkt in de tekst van Alive jarenlang als een vloek die hij met zich meedraagt. “Het oorspronkelijke verhaal gaat over een jonge man die een aantal schokkende waarheden te horen krijgt”, vertelt de frontman tijdens VH1 Storytellers. “De eerste waarheid was dat de man waarvan hij dacht dat het zijn vader was, iemand anders bleek te zijn en de tweede was dat die echte vader enkele jaren daarvoor overleden was. Alsof puberteit nog niet zwaar genoeg is.”

“Ik was die jongen”, vervolgt Vedder, “maar ik kende mezelf toen nog amper. Er was niet eens genoeg om te leren kennen. Dus ik nam het op als een soort vloek: je vertelt me dit, en ik moet er maar mee dealen. I’m still alive, dus ik moet het er maar mee doen. Een vloek dus.”

Die emotie verbindt Vedder in eerste instantie aan Alive, totdat Pearl Jam steeds succesvoller wordt. “Het publiek bij optredens springt op en neer, beweegt mee en zingt massaal ‘I’m still alive’. Dus plotseling keek ik iedere avond naar een positieve interpretatie van die woorden. Het publiek veranderde de betekenis van die tekst, dus wanneer ze ‘I’m still alive’ zingen, is het alsof ze aan het vieren zijn. En door die nieuwe betekenis die ze eraan gaven, voelt het voor mij alsof ze mijn vloek hebben opgeheven.”

Top 2000 a gogo podcast

Benieuwd naar de verdere ontstaansgeschiedenis van Pearl Jam? In de eerste aflevering van het huidige seizoen van de Top 2000 a gogo podcast vertelt Leo Blokhuis uitgebreid over de geschiedenis van de band en hoor je de demo's van Mother Love Bone, zijproject Temple of the Dog en de weg die de leden aflegden om tot Ten te komen.

Pearl Jam in de NPO Radio 2 Top 2000

Alive is dit jaar een van de acht noteringen voor Pearl Jam in de NPO Radio 2 Top 2000. Het nummer staat op plek 58 in de lijst. Naast zijn werk met Pearl Jam staat Eddie Vedder ook met drie solotracks in de Top 2000, waarvan Guaranteed op plek 227 de hoogste positie heeft.