De opmars van volkszangers in de NPO Radio 2 Top 2000

Al sinds de allereerste editie van de Top 2000 in december 1999 staat muziek van eigen bodem regelmatig in de eregalerij van de popmuziek genoteerd. Boudewijn de Groot is op dat moment de hofleverancier van de nederpop met negen noteringen. Anno 2024 staat De Groot nog altijd met tien liedjes in de lijst, al is hij wel ruimschoots ingehaald door onder anderen De Dijk (met dertien noteringen) en Bløf (achttien noteringen). De Zeeuwse band Bløf breekt zo’n anderhalf jaar voordat de eerste keer de Top 2000-stembus opengaat door, waardoor de band in 1999 met slechts twee liedjes in de lijst staat: Liefs Uit Londen en Aan De Kust. Hun provinciegenoten van Racoon brengen pas na de eerste editie van de Top 2000 hun debuutalbum uit. Zij staan in 2024 met dertien nummers genoteerd, al zijn daarvan slechts zeven Nederlandstalig.

Het levenslied

Het levenslied doet het in de beginjaren van de Top 2000 ook al erg goed. Zo treffen we klassiekers aan van Corry & De Rekels (Huilen Is Voor Jou Te Laat), Vader Abraham (’t Kleine Café Aan De Haven), Zangeres Zonder Naam (Mexico) en Koos Alberts (Zijn Het Je Ogen). Nadat Frans Bauer in 2003 een grote hit scoort met Heb Je Even Voor Mij brengt ook dat nummer enkele jaren in de Top 2000 door.

De hoogst genoteerde smartlap tijdens de eerste editie is De Vlieger van André Hazes, op nummer 73. Hij staat verderop nog in de lijst met ’n Beetje Verliefd (nummer 535) en ’n Vriend (nummer 1160). Nu, 20 jaar na zijn vroegtijdige dood, is Hazes nog altijd goed vertegenwoordigd in de lijst der lijsten. In 2024 staat hij er dertien keer in, waarvan eenmaal in duet met Paul de Leeuw. Daarmee is André Hazes de meest succesvolle Nederlandstalige soloartiest in de Top 2000.

Muzikale trends

Met het verstrijken van de jaren zien we het levenslied langzaamaan verdwijnen uit de lijst. Dat heeft voor een groot deel te maken met de alsmaar voortdurende verjonging van de Top 2000. Gemiddeld genomen zijn niet alleen de liedjes een stuk jonger dan wanneer de lijst in 1999 voor het eerst uitgezonden wordt, ook de stemmers worden gemiddeld jonger. Door die veranderende demografie moeten smartlappen het steeds vaker afleggen tegen andere muzikale trends.

Als we terugblikken op de editie van 2014, vinden we - wat het ouderwetse levenslied betreft - alleen nog Hazes’ naam in de lijst. En dat terwijl de volkszanger dan al 10 jaar dood is. Van de jongere generatie staat dan enkel Jan Smit met twee liedjes in de lijst: Als De Morgen Is Gekomen en Laura. Dat is een fikse afname ten opzichte van 2 jaar daarvoor, wanneer de Volendammer nog met acht nummers in de Top 2000 staat.

Zo vader, zo zoon

Het begint er op dat moment op te lijken dat de interesse voor het volkse genre wegebt door de toename van nieuwere muziek in de Top 2000. In de laatste jaren zien we daar echter een ommezwaai in, want juist de jonge stemmers kiezen weer massaal voor het repertoire van Hollandse volkszangers.

In 2017 komt de kroeghit Leef van André Hazes Jr. op een bescheiden 1684e positie binnen in de Top 2000 en in het jaar daarna stoot hij door naar plek 152. Inmiddels is die vrolijke meezinger een vaste waarde in de lijst. Dreetje, zoals hij in zijn jeugd liefkozend wordt genoemd, plaveit daarmee de weg voor een jonge generatie volkszangers. En voor het eerst in jaren is er qua levenslied nieuwe aanwas in de Top 2000.

Revival

Vooral na de coronapandemie is er duidelijk weer volop behoefte aan het levenslied. Dankzij Ik Ga Zwemmen weet een volkszanger voor het eerst sinds de start van het streamingtijdperk weer de hoogste regionen van de wekelijkse hitlijsten te halen. De aanhoudende populariteit van het levenslied wordt ook gevoeld in de Top 2000. Zo komt Marco Schuitmaker in 2023 op nummer 243 binnen met de vergeten Pierre Kartner-compositie Engelbewaarder. Dit jaar stijgt hij door naar nummer 187.

Terug In De Tijd van Yves Berendse is dé kroeg- en zomerhit van 2024 en hij komt dit jaar op nummer 302 binnen. Die posities van Schuitmaker en Berendse zijn vergelijkbaar met de hoge noteringen die Jan Smit en Frans Bauer in 2007 haalden. Op basis van de cijfers kunnen we dus vaststellen dat er een opleving van het levenslied in de Top 2000 gaande is en dat een nieuwe generatie volkszangers zijn opmars maakt, naast al die onverslijtbare klassiekers van André Hazes.