Metallica maakt kennis met tv-publiek met keihard epos One

Voor veel MTV-kijkers is One in 1989 de eerste kennismaking met Metallica. De groep heeft in die tijd weliswaar al een flinke schare fans verzameld met albums als Ride the Lightning en Master of Puppets, maar de leden hebben tot dan toe geweigerd om videoclips uit te brengen.

Maar wanneer MTV het metalgenre in de late jaren 80 iets serieuzer lijkt te nemen, met programma’s als Headbanger’s Ball, gaan de leden van Metallica toch overstag: er komt een videoclip. One, afkomstig van vierde album …And Justice for All, is echter flink anders dan wat er doorgaans op MTV te zien is. Het nummer is lang, snoeihard en zit vol met duistere thema’s.

De gruwelen van oorlog

Frontman van James Hetfield laat zich voor One namelijk inspireren door Johnny Got His Gun, een film uit 1971 die gebaseerd is op het gelijknamige boek. Daarin wordt de hoofdpersoon tijdens de Eerste Wereldoorlog getroffen door een granaat, en raakt hij zijn ledematen, ogen, oren, mond en neus kwijt: hij verliest alles, behalve zijn verstand. Via morse smeekt hij zijn doctoren om hem uit zijn lijden te verlossen.

Hetfields oudere halfbroer wijst hem op het boek, en de Metallica-frontman is geïntrigeerd door het idee van iemand die alleen zijn gedachten als gezelschap heeft. Die symboliek doet hem naar eigen zeggen denken aan zijn zware jeugd, waarin hij zich als “een gevangene in zijn eigen lichaam” voelde.

Johnny Got His Gun biedt niet alleen de inspiratie voor de track, maar krijgt ook een prominente rol in de clip. De video van One toont beelden van de film, afgewisseld met materiaal van de bandleden die het nummer spelen. Metallica besluit zelfs de filmrechten te kopen, en brengt hem in 2009 zelfs uit op dvd. Door de koppeling met One is Johnny Got His Gun in de loop der jaren veranderd van een relatief obscure film in een culthit.

Sell-outs?

Het uitbrengen van de videoclip van One (en het maken van een verkorte radio-edit van het nummer) zorgt voor een nieuw publiek voor Metallica, al bestempelen sommige oudere fans de band als sell-outs. Drummer Lars Ulrich is niet bepaald onder de indruk van die kritiek, hij reageert met: “Yes, we sell out everywhere we play.”

Bovendien is het duistere nummer, dat opbouwt tot een zinderende climax, moeilijk een toegankelijke mainstreamtrack te noemen. Toch levert het ook bij de hoge piefen in de muziekwereld erkenning op, al duurt het even.

Wanneer de Grammys in 1989 namelijk de gloednieuwe prijs voor Best Hard Rock/Metal Performance Vocal or Instrumental in het leven roepen, lijkt Metallica dé favoriet. De band ontvangt een nominatie voor hun vierde album …And Justice for All, en speelt tijdens de uitreiking een vlammende versie van One.

De prijs blijft echter uit: in plaats van Metallica mag Jethro Tull, niet bepaald een metalgroep, de award in ontvangst nemen. De hele muziekwereld spreekt schande van de keus van de Grammy-organisatie, en zelfs Jethro Tull-frontman Ian Anderson is verbaasd. In 2020 geeft hij toe dat hij het gevoel had dat zijn band de prijs niet verdiende, en kreeg “omdat we een stel aardige gasten waren die nog nooit een Grammy hadden gewonnen”.

Een jaar later is Metallica alsnog aan de beurt, wanneer One de prijs voor Best Metal Performance in de wacht sleept. In 1992 is het wederom raak, dan valt The Black Album in de prijzen. In zijn speech geeft drummer Lars Ulrich een knipoog naar de controverse van drie jaar eerder: “We willen allereerst Jethro Tull bedanken voor het feit dat zij dit jaar geen album hebben uitgebracht.”

One in de NPO Radio 2 Top 2000

In 2022 staat One op 22 in de NPO Radio 2 Top 2000. Van de elf noteringen van Metallica doet alleen Nothing Else Matters op de negende plek het beter.