Data-speurders Wouter Aukema en Marc van der Vegt: 'We worden gezien als wappies'

Je hebt ze: mensen die vrijwillig de stukken die na Wob-verzoeken worden vrijgegeven doorzoeken op interessante informatie. Twee van hen zijn Marc van der Vegt en Wouter Aukema. Zodra er weer stukken worden vrijgegeven duiken ze er graag in en dat is nodig ook: het aanbod aan informatie en het gebrek aan mogelijkheden om die snel te kunnen doorzoeken, maakt het voor politici en journalisten onmogelijk om misstanden in het regeringsbeleid goed uit te zoeken.

Van der Vegt en Aukema zijn deze week te gast in de podcast Op Z'n Kop!, waarvoor Rick van Velthuysen en Marianne Zwagerman speciaal zijn afgereisd naar Hoenderloo. De pdf'jes die worden vrijgegeven na een Wob-verzoek zijn vaak zo beveiligd dat het niet mogelijk is om met speciale software de documenten snel op trefwoorden te scannen. "Een Wob-verzoek hoort transparant te zijn. Ik zal niet zeggen dat de overheid dat expres doet. Maar ik vind het wel minachtend naar het volk", zegt Aukema.

Urenlang spitten in documenten

Daarom spitten zij urenlang en vijf dagen per week, alle documenten - of het nou over de Toeslagenaffaire, de stikstofcrisis of de coronapas gaat - handmatig door en gaan daarbij als volgt te werk: "Als er over de coronapas wordt gesproken, staat er bijvoorbeeld de Belastingdienst bij genoemd: 'Jongens, we mogen de Belastingdienst niet noemen in onze communicatie over de coronapas'. Dat is dan vreemd, want waarom mogen zij niet genoemd worden? Zijn ze daar dan bij betrokken? Anders noem je dat toch niet?", aldus Aukema.

Onmisbaar voor politici

Volgens Marianne Zwagerman zijn mensen als Aukema en Van der Vegt onmisbaar voor politici, bijvoorbeeld voor de technische briefings van Jaap van Dissel. "Er is een overload aan complexe informatie van liefst zestig dia's. Je geeft Kamerleden maar een kwartier de tijd om die dia's door te nemen en ze mogen vervolgens één vraag stellen. Dat kan toch niet?"

Waarom wordt er niet vaker en door meer mensen gebruik gemaakt van hun diensten? "We worden gezien als wappies. Wetenschappers en hoogleraren die met ons samen hebben gewerkt worden ontslagen, misschien dat de media ons daarom niet opzoekt", zegt Van der Vegt.

Luister hieronder naar de nieuwe aflevering:

NPO Luister

Wil jij ook eens een paar goede podcasts uitproberen? Het hele aanbod van de publieke omroep vind je in NPO Luister. Daar vind je een handig overzicht van populaire series en series die je zelf kunt kiezen aan de hand van slimme categorieën. Download de app voor je Iphone of Android telefoon.