CCR’s Fortunate Son is geen statement tegen oorlog, wél tegen ongelijkheid

In november 2014 treden Bruce Springsteen, Dave Grohl en Zac Brown op bij het Concert for Valor in Washington, een show waarbij Amerikaanse veteranen geëerd worden. Een van de nummers die de muzikanten spelen is Fortunate Son van CCR. Het levert een berg van kritiek op: hoe kunnen ze bij zo’n evenement een nummer kiezen dat zo anti-oorlog is?

Tijdens de wervelwind die losbarst na het optreden van Springsteen, Grohl en Brown besluit ook John Fogerty, de schrijver van het origineel, zich in de discussie te mengen. De zanger, zelf een veteraan, geeft aan achter de keuze voor Fortunate Son tijdens het Concert for Valor te staan.

Zelf in het leger

Fogerty schrijft het nummer in 1969, voor CCR’s vierde album Willy And The Poor Boys. Ook hij ontvangt een paar jaar eerder zijn draft letter voor het Amerikaanse leger, terwijl de Vietnam-oorlog in volle gang is. “De oorlog was erg controversieel onder jonge mensen”, vertelt Fogerty in gesprek met Military.com.

“En ik moet toegeven, ik was een van die jongeren die protesteerden tegen de oorlog”, vervolgt Fogerty. Maar ondanks zijn twijfels bij de oorlog, besluit Fogerty zijn plicht niet uit de weg te gaan, en meldt hij zich bij het leger. Uiteindelijk gaat hij niet naar Vietnam, maar is hij jaren actief in het leger.

Die ervaring zorgt ervoor dat hij met andere ogen naar de protesten kijkt. “Na mijn dienstjaren, toen de oorlog nog bezig was, sprak ik met andere jonge mensen die protesteerden. Ik zei: ‘Kijk naar die soldaat daar. Hij is ook 19 jaar oud, hij houdt van dezelfde muziek, dezelfde kleren. Maar hij is opgeroepen en dus moet hij naar Vietnam, en anders zetten we hem in de gevangenis.'"

Strijd voor gelijkheid

Daarom schrijft Fogerty Fortunate Son uiteindelijk als protest tegen de slechte behandeling van veteranen, en de ongelijkheid in het Amerikaanse leger. Een van de inspiratiebronnen is het verhaal van David Eisenhower, kleinzoon van een voormalig president en partner van de dochter van president Nixon. Hij werd opgeroepen voor het leger, maar mocht uiteindelijk dienen als officier op een schip in de Middellandse Zee.

“Je hoort over de zoon van een senator of een congreslid die niet in het leger hoeft of een gemakkelijke positie in het leger krijgt”, schrijft Fogerty in 2015 in zijn autobiografie. “Zij werden niet beïnvloed door de situatie zoals de rest van ons.” Daarnaast voegt hij een regel toe aan het nummer over hoe rijke families belasting weten te ontduiken.

De woede over deze ongelijkheid vormt de motor achter Fortunate Son, vertelt Fogerty. “Ik ging mijn slaapkamer in en had alleen ‘It ain’t me’ in mijn hoofd. Uiteindelijk schreef ik het nummer in een minuut of twintig."

Donald Trump

En dus heeft Fogerty, die in de rest van zijn carrière is blijven strijden voor een goede behandeling van veteranen, geen problemen met het optreden van Springsteen, Grohl en Brown in 2014. Waar hij wél problemen mee heeft: Donald Trump die Fortunate Son gebruikt tijdens zijn campagne van 2020. De voormalig president wist tijdens zijn jonge jaren maar liefst vijf keer onder een oproep van het leger uit te komen.

“Ik schreef dit nummer omdat ik, als een veteraan, ervan walgde dat sommige mensen ons land niet hoefden te dienen vanwege hun financiële of politieke privileges”, schrijft Fogerty op Twitter. “Ik schreef ook over welvarende mensen die niet eerlijk belasting betalen. Meneer Trump is een piekfijn voorbeeld van allebei deze problemen.”

Fortunate Son in de NPO Radio 2 Top 2000

Het maatschappijkritische Fortunate Son staat in 2020 op plek 196 in de NPO Radio 2 Top 2000. Ondanks het feit dat CCR maar vijf jaar actief was, staat de band met 13 nummers in de lijst.

Foto: Bullet-Ray