Dit is de kleinste taal van Europa: 'Het wordt door 2000 mensen gesproken'

Volgens Henk Wolfzijn er van de ongeveer 14.000 Saterfriezen rond de tweeduizend die deze taal spreken. Samen met een paar fanatieke Saterfriezen probeert Henk de taal niet te laten uitsterven. In Saterland zelf heeft Henk Wolf zelfs een officiële titel als hoeder van de taal: Wietenskuppelk Beapdraagde. Een uniek beroep: "Ik heb een baan die verder niemand heeft, die niemand ooit gehad heeft en ik hoop wel dat iemand anders hem na mij nog krijgt, maar tot nu toe ben ik de enige."

Saterfries lijkt op het Fries, maar het is toch anders. Het stamt van het Oud-Fries, het Fries dat werd gesproken in de Middeleeuwen. Door migratie hebben Friezen deze taal meegenomen naar deze streek in Duitsland. En, eigenlijk naar een groter gebied, want ook in Groningen en andere delen van Noord-Duitsland spraken mensen Fries. In deze streken is de taal verdwenen, maar de dorpen in het Saterland waren erg afgelegen. Het was een moeras- en veengebied en die dorpen lagen op terpen. Contact met de buitenwereld was er weinig. De mensen die in dit gebied wonen hebben die oude taal altijd gesproken, tot op de dag van vandaag. Een redelijk unieke situatie.

Nieuwe woorden

Heel af en toe kampt Henk met het dilemma dat er voor sommige 'nieuwe' woorden nog geen woord in het Saterfries is. Met een speciale commissie worden dan nieuwe, passende woorden bedacht. Veel woorden die ze nu verzinnen zijn gebaseerd op het Duits en het Fries, zoals 'Meenteboas' (burgemeester), of 'Stikketaaske' (etui).

De belangstelling voor het Saterfries is internationaal. Zelfs vanuit Japan komen wetenschappers langs in Saterland. In Japan wordt al jarenlang onderzoek gedaan naar talen die afstammen van het Engels. En het Fries is een van die talen. Maar, omdat het Fries al zo veel veranderingen heeft doorgemaakt in de loop der eeuwen, is Saterfries veel interessanter. Deze taal is in al die eeuwen, sinds het jaar 800, niet veel veranderd.

Liefhebbers en hobbyisten kunnen zelfs een online cursus Saterfries doen. En wie weet is het Saterfries binnenkort wel niet meer het kleinste taaltje van Europa.