Interview: Bertolf over 'Harde Noten'

Beluister Harde Noten van Kasper van Kooten en Bertolf hier online!

Muziekjournalist Peter Schavemaker sprak uitgebreid met Bertolf over Harde Noten.

Hoe luiden de reacties op jullie samenwerking?

“Er wordt heel goed gereageerd op de theatervoorstelling. De samenwerking tussen Kasper en mij is voor velen een ‘unlikely’ combinatie omdat we uit verschillende disciplines komen. Ik ben natuurlijk puur een popmuzikant, Kasper is echt een theatermaker maar ook muzikant.”

Wanneer ontstond bij jullie het idee om samen te werken, maar ook om de cd te maken?

“Dat is geleidelijk ontstaan. Een cd maken was eerst eigenlijk niet het idee, het plan was om het theater in te gaan met z’n tweeën. Ik vond dat interessant omdat ik eigenlijk nog nooit uitgebreid in het theater heb gespeeld of een theatertour heb gemaakt. Kasper kwam met het voorstel om een plaat te maken. We vonden wel dat de 10 liedjes die we voor de theatervoorstelling hadden geschreven, goed zouden moeten worden opgenomen.”

Waarom wilde je ook het theater in?

“Ik heb als Bertolf een paar keer in een theaterachtige setting gespeeld. Dat was prettig omdat mijn muziek als ‘luistermuziek’ geschikt is voor theater. Mijn muziek is niet bedoeld om op te springen of te dansen. Theaterzalen hebben ook iets magisch en iets moois. Ze geven me een soort rust.”

Je wilt dat mensen ook beter naar je teksten luisteren. Ook Kasper maakt teksten waar je goed naar moet luisteren. Is dat één van de redenen van jullie klik?

“Ja, er wordt in het theater meer naar teksten en de muziek geluisterd dan op een festival of in een club. De kruisbestuiving met Kasper komt denk ik van een andere kant. Hij wordt door iedereen gezien als theatermaker en cabaretier maar wil graag zijn kant als popmuzikant wat meer belichten. We steken beiden over.”

De teksten op de cd zijn maatschappij kritisch, bijvoorbeeld in de liedjes ‘Graaien en oogsten’, ‘Man in de straat’ en ‘Niemand meer dan niets’.

“Dat is zeker waar. In de voorbereiding op Harde Noten kwamen wij er achter dat we ons kwaad maken om dezelfde dingen. We vonden dat dit terug moest komen in de liedjes. De helft van het album is maatschappij kritisch, de rest is dat wat minder.”

Wat was het eerste liedje dat jullie hebben geschreven?

“Mandje (track 6 op de cd). Na het schrijven vonden we allebei dat het liedje zeer geslaagd was. Het idee was om de stevige en pittige stijl van The Black Keys te gebruiken.”

Hoe moeilijk was de keuze voor je om voor het eerst in het Nederlands te zingen?

“Dat was wel een moeilijke keuze. Onlangs ben ik gestopt met mijn solo carrière. Hierna voelde het raar dat ik een cd zou uitbrengen in het Nederlands. Dat zou misschien de verwachting kunnen wekken van een carrièreswitch. Dat is echt niet het geval, voor mij is Harde Noten een tijdelijk project. Ongeveer 12 jaar geleden heb ik in een bandje gezeten waarin ik Nederlands zong, ik moest er daarom wel weer helemaal inkomen om in het Nederlands te schrijven en te zingen. Het is zo’n andere werkwijze dan liedjes schijven in het Engels, waarbij ik altijd begin met het opschrijven van betekenisloze zinnen die passen bij een eerste melodie. In het Nederlands moet ik concreet een tekst hebben. Nederlands is ook een taal waarbij je alle nuances van de taal begrijpt, dan is het soms lastig om de juiste keuzes te maken in een woord of klank.”

Een hele andere benadering dus dan de manier waarop je een aantal jaar geleden in Engeland deelnam aan een songwriters masterclass?

“Ja, je werkt niet meer vanuit onzinklanken en ik heb dan geen moeite met klanken die niet lekker zingen. In het Engels kun je bijna alles neerzetten, in het Nederlands moet ik veel meer zoeken.”

Die masterclass was ook een studie naar het zoeken van de perfecte hit. Ben je daar mee gestopt?

“De strijd om te zoeken naar het perfecte popliedje heb ik niet gestaakt, maar het begon me tegen te staan dat je tegenwoordig bij het maken van een liedje geen artistieke maar een commerciële keuze maakt. Een voorbeeld hiervan is dat het refrein binnen 45 seconden moet komen, anders is het geen single. Ik vind dat geen integere afweging."

Hoe groot was dan het bevrijdende gevoel toen je deze plaat ging maken? Je zat in geen enkele hitdwangbuis meer.

“Het idee dat alles een hit moet worden is inderdaad wel minder geworden in de laatste jaren. Bij het maken van mijn laatste solo-cd ‘Bertolf’ (2012) had ik het idee om een hitalbum te maken al losgelaten. De liedjes op Harde Noten zijn popliedjes, die wél binnen drie minuten ‘catchy’ moesten zijn .”

Ik las dat je soms angst hebt bij nieuwe projecten?

“Ik had wel de angst om in één keer in het Nederlands te gaan zingen en ook om in het theater, tussen de liedjes door, met Kasper een dialoog te doen. Bij mijn eigen optredens had ik er een hekel aan om tussen nummers door te praten. Het was één van de redenen om te stoppen omdat ik me daar niet lekker in voelde. Nu in het theater moet ik daar eigenlijk dwars doorheen en juist praten. Daar heb ik heel erg tegenop gezien maar het gaat nu best. Dat is voor mij de winst van het project.”

Een mooie overwinning.

“Jazeker.”

We moeten over The Beatles praten. Voor jou de reden om liedjes te gaan schrijven. Op welke manier hebben John, Paul, George en Ringo een rol gespeeld bij het maken van Harde Noten?

“We hebben vaak over The Beatles gesproken, Kasper werd soms moe wanneer ik het weer over ze had. Ik had ‘Niemand meer dan niets’ geschreven en Kasper de tekst voor ‘Man in de straat’. Kasper zei hierna: ‘Eigenlijk gaat dit over hetzelfde thema, één van de liedjes moet afvallen’. Mijn tegenargument was dat John Lennon en Paul McCartney ook vaak over hetzelfde thema’s schreven en elkaar probeerden af te troeven. Zoals bijvoorbeeld 'Strawberry Fields', over de jeugd van Lennon en Penny Lane, over de jeugd van Paul. Dat is een voorbeeld van hoe ik The Beatles als ijkpunt zie bij het schrijven.”

Hoe was de verdeling in het schrijven van liedjes?

“Mandje hebben we samen geschreven, nadat ik met het (Paul McCartney, red.) basrifje en de melodielijnen kwam. Kasper heeft de tekst hiervoor geschreven. De rest van de liedjes zijn ook samen geschreven.”

Was het lastig om te kiezen wie wat zou zingen?

“Dat was moeilijk, er zijn al zo veel duo’s in de Nederlandse popmuziek. We wilden hiervan wegblijven. We hebben dit opgelost door niet elk liedje tweestemmig te maken.”

Bang om te veel te lijken op Acda & de Munnik, Veldhuis & Kemper?

“Precies, en Nick & Simon.”

Zijn er plannen voor een vervolg van Harde Noten?

“Nee, in de bio staat dat deze samenwerking zo uniek is omdat we nu al weten wanneer we uit elkaar gaan (lacht). Kasper gaat een nieuw soloprogramma maken. Ik ben bezig een nieuwe band op te richten, genaamd Color Reporters (met Bas Wilberink en Caesar Roseboom, red.). Daar ben ik stiekem al voor aan het schrijven. De liedjes zijn in het Engels en gaan de Indiepop kant op. The Beatles spelen ook hier weer een rol.”

Geven The Beatles je altijd inspiratie bij het schrijven van liedjes?

“Ja, dat denk ik wel. Er zijn periodes dat ik minder naar ze luister. Ik ben nu 32 jaar, toen McCartney en Lennon zo oud waren, waren The Beatles al lang uit elkaar. Ik denk dan: ‘Wat hebben die gasten - op jonge leeftijd- toch fantastische platen gemaakt’. Ik probeer bij het schrijven van liedjes, als het om de kwaliteit gaat, altijd in de buurt van hen te komen. Het lijkt een eeuwigdurend doel om ooit zoiets moois te schrijven.”

Welke liedje van jou komt dichtbij dat doel?

“Patty Lane. Maar The Beatles hebben het uitgevonden, ik doe het alleen maar na.”

Tekst © 2013 Peter Schavemaker Tekstproducties. Alle rechten voorbehouden