Ochtend- of avondmens: dat zit in je genen

Relatieproblemen

Ze krijgt er nog net geen relatieproblemen door, maar het scheelt niet veel. Luisteraar Mireille is altijd heel vroeg uit haar bed, maar haar man vindt dat helemaal niks. Hij slaapt veel langer door. Daarom vraagt Mireille zich af: bestaat er echt een verschil tussen ochtend en avondmensen? Bureau Kijk in de Vegte heeft zelf alvast een klein onderzoekje gedaan via Facebook. 61 procent van de stemmers geeft aan avondmens te zijn en 31 procent vindt zichzelf een ochtendmens.

Klokgenen

De poll sluit volgens Gerard Kerkhof, slaapritme-expert van de UvA, aan bij het gemiddelde in Nederland. In de uitzending van Bureau Kijk in de Vegte vertelt hij dat er meer avondmensen dan ochtendmensen zijn. Kerkhof gaat in op de oorzaken die daarvoor zorgen. ​"Het begint allemaal bij onze biologische klok, die zich in allerlei cellen in ons lichaam manifesteert. Die klok is genetisch bepaald. Dat betekent dat klokgenen daar een rol in spelen. Dat doen ze niet voor iedereen hetzelfde. Ochtend- en avondmensen verschillen in de activiteit van die klokgenen."

In het midden

Omdat je biologische klok genetisch bepaald is, is de kans groot dat jij een ochtendmens bent als je ouders dat ook zijn. Maar dat hangt ook af van de mate waarin je ouders ochtendmens zijn. "Als je ouders uitgesproken ochtendmensen zijn, is de kans groot dat jij dat zelf ook zult zijn. In zo'n geval zul je je leven er ook op aanpassen", aldus Kerkhof. Toch is het niet vanzelfsprekend dat je een ochtend- of avondmens bent. Extreme types bestaan in beide gevallen uit ongeveer tien procent. De rest, tachtig procent van de mensen, bevindt zich ergens in het midden en is niet uitgesproken ochtend- of avondmens.

Biologische klok

Volgens Kerkhof kunnen we veel meer uit ons leven halen als we weten of we een ochtend- of avondmens zijn. "Ik vind dat je gebruik moet maken van het feit dat je beschikt over een biologische klok. Maak daar gebruik van en ken jezelf. Dat is mijn boodschap." Daarmee bedoelt de slaapritme-expert dat je alertheid, waakzaamheid en scherpte niet constant zijn en variëren over de dag.

Omvormen

Zijn advies is dan ook om gebruik te maken van de periode waarin je optimaal scherp bent. Als je bijvoorbeeld een ochtendmens bent, presteer je 's ochtends dus het beste. Maar je kunt jezelf ook omvormen en een heel ander ritme aannemen. "Zoals zoveel biologische kenmerken, die genetisch bepaald zijn, zit daar ook gewenning bij. Dat betekent in dit geval dat je je biologische klok kunt trainen om in een bepaald ritme of schema te komen. Je hebt dat dus deels zelf in de hand."

Bureau Kijk in de Vegte
DJ: Jeroen Kijk in de Vegte
​zo 12.00 - 14.00 uur

Foto omslag: ANP​