Ray Charles

Biografie

Ray Charles Robinson wordt op 23 september 1930 geboren in Albany, Georgia. Hij wordt verwekt tijdens een kortstondige relatie die zijn vader Bailey Robinson heeft met het tienermeisje Aretha Williams. Beiden overlijden op jonge leeftijd. Het kind wordt opgevoed door de echtgenote van zijn vader, May Jane Robinson. Op vijfjarige leeftijd ziet Ray Charles zijn jongere broertje verdrinken in de wasteil. Nog datzelfde jaar krijgt hij last van zijn gezichtsvermogen. Twee jaar later is hij volledig blind. Hij gaat naar de St. Augustine School voor blinde en dove kinderen. Daar bespeelt hij verschillende muziekinstrumenten. Hij bekwaamt zich op de piano en leert noten lezen in braille. Tijdens zijn schooltijd speelt de jonge muzikant in een jazzbandje, The Florida Playboys. De groepsleden dragen allemaal een zonnebril, iets wat Ray Charles zijn gehele carrière blijft volhouden.

Eerste plaatopnames

Op zeventienjarige leeftijd vertrekt Ray Charles naar Seattle, waar hij met het jazztrio The Maxim Trio (soms geschreven als The McSon Trio) optreedt in lokale bars en nachtclubs. Platenfirma Swing Records biedt de groep in 1948 een contract aan en zorgt ervoor dat het drietal op de lokale tv te zien is. Een jaar daarna neemt Charles zijn eerste plaatje op: I Love You, I Love You (I Will Never Let You Go), met Confession Blues op de B-kant. Na een wisseling van bandleden, wordt de naam in 1951 veranderd naar het Ray Charles Trio. Het drietal scoort een lokale hit met Baby Let Me Hold Your Hand. Charles voegt zich voor een tournee kortstondig bij het ensemble van Lowell Fulson en leert daar de blues spelen. Niet lang daarna krijgt hij een platencontract aangeboden van Ahmet Ertegun, een jonge immigrant uit Turkije die net zijn eigen platenmaatschappij heeft opgericht: Atlantic Records.

I Can’t Stop Loving You

Met Atlantic Records wil Ertegun zich vooral toeleggen op jazz, gospel en rhythm & blues. Ray Charles, inmiddels solo, is een absolute aas voor Atlantic Records. Eind jaren vijftig scoort hij een reeks grote R&B-hits, waaronder nummers als Mess Around en A Fool For You. Met z’n single What’d I Say breekt Charles in 1959 door bij een breder publiek. Het bluesnummer belandt hoog in alle Amerikaanse hitlijsten en groeit uit tot een klassieker in het genre. Hetzelfde gebeurt met Georgia On My Mind, waarmee hij in 1960 zijn eerste Amerikaanse nummer 1-hit scoort. Andere hits volgen, waaronder klassiekers als Hit The Road Jack, Unchain My Heart, You Don’t Know Me en de countrysong I Can’t Stop Loving You, dat in Nederland vier weken op nummer 1 staat. De vertaling van Koos Alberts, als Eenmaal Kom Jij Terug, bereikt in 1988 de tweede plek.

Grammy Awards

In 1961 is Ray Charles genomineerd voor diverse Grammy Awards, maar wint er geen. Hij speelt zichzelf in de film Swingin’ Along. Het daaropvolgende jaar brengt hij zijn eerste countryalbum uit. Dat jaar krijgt hij ook zijn eerste Grammy uitgereikt voor zijn nummer 1-single I Can’t Stop Loving You. Hij is de enige zwarte artiest in de geschiedenis die een Grammy krijgt voor een countrynummer. Hij krijgt in 1963 opnieuw een Grammy, nu voor Best Rhythm & Blues Recording, en speelt hij de hoofdrol in de film Ballad In Blue. Als een van de eerste artiesten ooit laat Ray Charles in 1964 zijn eigen opnamestudio bouwen. Charles wordt in 1965 opgepakt voor het bezit van heroïne. Er volgt een veroordeling tot acht maanden cel, waarna hij in 1966 zijn comeback maakt met de humoristische hit Let’s Go Get Stoned en opnieuw een Grammy ontvangt. De single Crying Time is dat jaar een hit in Nederland.

Filantropie

In de jaren die volgen blijft Ray Charles aan de lopende band platen maken en wereldhits scoren, waaronder Here We Go Again (top 3 in Nederland) en een soulvolle bewerking van de Beatles-ballad Yesterday. Daarnaast is hij een actief filantroop, die zich hard maakt voor mensenrechten van de zwarte bevolking in zowel de VS als Zuid-Afrika, maar ook in Israel. In 1978 verschijnt de biografie Brother Ray, geschreven door David Ritz. Georgia On My Mind wordt in 1979 uitgeroepen tot het volkslied van de staat Georgia. Tijdens de beëdiging zingt Ray Charles het nummer in het Capitool. In 1980 speelt hij zichzelf in de komische muziekfilm The Blues Brothers, wat enerzijds een herwaardering voor zijn repertoire betekent en anderzijds een introductie van ‘The Genius’ aan een nieuw publiek is. De verzamelelpee The Legend Lives… staat in 1981 op de plek 2 van de Nederlandse albumlijst. Datzelfde jaar treedt hij op tijdens de inauguratie van president Ronald Reagan.

Twaalf kinderen

Gedurende de jaren tachtig is Ray Charles met regelmaat op tv te zien. Zo heeft hij bijrolletjes in series als St. Elsewhere en Who’s The Boss?, maar hij wordt ook geregeld gevraagd om liedjes te zingen tijdens officiële gelegenheden en ceremonies. Hij heeft een prominente rol op de door Michael Jackson en Lionel Richie geschreven benefietsingle We Are The World van gelegenheidsformatie U.S.A. For Africa, dat in 1985 de eerste plek bereikt. In 1990 treffen we Charles voor de laatste keer in de Nederlandse hitparades aan met I’ll Be Good To You, een duet met Chaka Khan. Privé maakt hij roerige tijden door. Hij trouwt tweemaal en verwekt bij negen vrouwen in totaal twaalf kinderen. Hij houdt van al zijn kinderen en schenkt hen ieder één miljoen dollar. Al zijn kinderen staan aan zijn sterfbed wanneer Ray Charles op 10 juni 2004 overlijdt aan leverkanker.

Postuum succes

Twee maanden na zijn dood verschijnt het album Genius Loves Company, een plaat met duetten die Ray Charles opnam met onder anderen B.B. King, Van Morrison, Elton John, Willie Nelson, James Taylor, Natalie Cole en Norah Jones. Het album wordt wereldwijd een succes en markeert de terugkeer van de zanger in de top 10 van de Nederlandse albumlijst, na een afwezigheid van 23 jaar. In de VS wordt de plaat onderscheiden met maar liefst acht postume Grammy Awards. Eind 2004 gaat Ray in première, een verfilming van het leven van Ray Charles. Acteur Jamie Foxx krijgt voor zijn rol als Ray Charles een Oscar uitgereikt. Foxx herhaalt zijn imitatie in 2005 op de Kanye West-single Gold Digger, gebaseerd op de Ray Charles-song I’ve Got A Woman. De soundtrack van Ray staat dat jaar in de Nederlandse top 10 en het duetalbum Genius & Friends verschijnt in september.