Misha Alperin

Special: Misha Alperin - Tussen jazz, klassiek en volksmuziekIedereen wordt naakt geboren. Pianist, improvisator en componist Misha Alperin is naar eigen zeggen naaktloper gebléven, zij het in muzikale zin: 'In mijn conservatoriumtijd voelde mijn klassieke ondergoed te krap. Later bleek ook mijn jazzondergoed te knellen.' Met zijn Moscow Art Trio bespeelt Misha Alperin sinds 1990 met wereldwijd succes de vrije ruimte tussen jazz, klassiek en volksmuziek.December vorig jaar treedt het Moscow Art Trio op in het Amsterdamse Bimhuis: drie Russen spelen onplaatsbare muziek die oeroud en tegelijk gloednieuw klinkt. Hoornist Arkady Shilkloper blaast smekende melodieën op een meterslange alpenhoorn, volkszanger Sergej Starostin neuriet een soort gebeden, en pianist Misha Alperin vervat hun archaïsche melodieën in speelse raamcomposities. Ongrijpbare stukken vol energie, verstilling, lyriek, absurditeit en een ijl soort schoonheid, als de schittering van het noorderlicht.Onlangs bracht het Duitse cd-label Jaro een dvd van het Moskow Art Trio uit met een concertregistratie uit 1998. Daarop is de muziek een stuk grilliger, wordt een breed arsenaal aan instrumenten gebruikt en ontpoppen de drie musici zich als theatrale zangers. Aanvullend bevat de dvd een recent gesprek waarin de mannen over zichzelf, elkaar en hun muziek praten. Zo zegt Alperin: 'Ik word niet geleid maar ook niet gehinderd door de richtlijnen van klassieke muziek, jazz of folklore.'Alperin, in 1956 geboren in de Oekraïne, groeit op in Moldavië. Zijn vroege muzikale ervaringen krijgt hij thuis, op het conservatorium en in het Moldavische schnabbelcircuit van bruiloften en partijen, waar hij jiddisch repertoire en volksmuziek speelt. Later, in Moskou, speelt hij veel jazz, en een blauwe maandag in een heavy metalformatie. Het verlangen naar een eigen klankwereld houdt hem steeds vaker uit de slaap.Het Moscow Art Trio kan alleen door stom toeval ontstaan. Op een mooie zomeravond, eind jaren tachtig, zit Alperin in zijn appartement te spelen met de ramen open. Ineens voelt hij zich bespied. Voor het raam staat een wildvreemde man, die zich voorstelt als Arkady Shilkloper, hoornist bij het orkest van het Bolshoi Theater. De twee slaan aan het improviseren. De ontmoeting met volkszanger Sergej Starostin volgt enige tijd later tijdens een muziekfestival. Starostins melodieën, die regelrecht van de toendra lijken overgewaaid, treffen bij Alperin een gevoelige snaar.Na maandenlang van intensief experimenteren treden de drie voor het eerst officieel op in 1990. Er volgen projecten met volksmuziekformaties als het Bulgaars vrouwenkoor Angelite en de Tuvaanse boventoonzangformatie Huun Huur Tu: klankwerelden vol ongekende mogelijkheden.Alperin's leven raakt in een stroomversnelling. In 1992 verruilt hij echter de smog van Moskou voor de frisse lucht van Oslo, waar hij tot op heden werkzaam is aan het conservatorium. Getuige zijn hoge cd-productie bij de labels Jaro en ECM is de Noorse omgeving uiterst vruchtbaar voor zijn creativiteit. 'Het helpt mij enorm om in Noorwegen te leven en te werken. Ik ben hier omringd door natuur en stilte', vertelt Alperin. 'Een ander groot voordeel van dit land is het open artistieke klimaat. Anders dan in Moskou gaat men hier niet gebukt onder een zware muziektraditie. Het conservatorium waar ik werk staat open voor elk denkbaar experiment. Er bestaan geen schotten tussen de verschillende genres.'Toen wij elkaar voor het eerst spraken - in 1991 - verdiepte je je in de volksmuziek uit verschillende regio's van de voormalige Sovjet Unie. Je zei dat die volksmuziek veel van je innerlijk reflecteerde. 'Dat is nog steeds zo. Volksmuziek raakt me op een plek waarvan ik vergeten was dat die bestond. Wij zijn allemaal, in meer of mindere mate, opgegroeid met een stadsmentaliteit. Maar we ontberen echte fundamenten. Daarom beklimmen we bergen, daarom gaan we vissen en wildwatervaren, om even los te komen van het stadse bewustzijn. Ik zoek die ervaring in muzikale zin. Volksmuziek is eeuwig - het is nooit geboren, en zal dus nooit sterven. Tegelijkertijd is het heel aards. De directheid van volksmuziek, van dorpsmensen die dansen, zingen, drinken en plezier maken, raakt me ontzettend diep.'tekst: door Saskia TörnqvistDe rest van het artikel en interview met Misha Alperin is te lezen in Beyond Magazine, editie 2 Najaar 2007; zie www.beyondmagazine.nu Meer info: ww.myspace.com/moscowarttrio